ترجمه ای نامفهوم از کتابی ماندگار

یوزف شاخت (متوفای 1969) اسلام شناس آلمانی تبار از جمله محققان غیرمسلمانی است که بیشترین مطالعه ها و تحقیق های خود را به زمینه های فقه، حدیث، کلام و تاریخ علم اختصاص داد. او آثاری بر جای گذاشت که از میان آن ها دو کتاب و حدود شصت مقاله به فقه، تاریخ فقه و اصول فقه اختصاص دارد. کتاب اول او (چاپ 1950) کتابی است کاملا تخصصی در زمینه روند شکل گیری منابع فقه اسلامی و به طور خاص «سنت» که در این مقاله کیفیت ترجمه آن به فارسی بررسی خواهد شد. کتاب دوم او درآمدی بر فقه اسلامی است (چاپ 1964) که به گفته خودش (1964، ص v) برای دانشجویان رشته های مطالعه های اسلامی نگارش یافته و تخصصی نیست. این کتاب هم سه ترجمه به فارسی دارد که در جای خود باید آن ها را بررسی کرد، اما به نظر نگارنده هیچ کدام چنان که باید نیستند و خواننده آن نمی تواند ادعاهای اصلی یوزف شاخت و استدلال هایش را در این ترجمه ها دریابد. در این مقاله می کوشم تا آن جا که صفحه های مجله اجازه می دهد با بررسی بخش اندکی از ترجمه کتاب اول شواهدی ارائه کنم که نشان دهد، مترجم درعین حال که زحمت بسیار کشیده است، اما ترجمه هایش گنگ و نامفهوم اند و سزاوار بود در چنین کار سختی، هم او و هم ناشر احتیاط و دقت بسیار بیشتری می کردند. آن چه نصیب خواننده فارسی زبان این کتاب می شود، چندان نیست که بتواند براساس آن در موافقت یا مخالفت با شاخت نظری داشته باشد. روش مقاله حاضر در ارائه شواهد و تایید ادعا این است که بعد از طرح چهار نکته کلیدی مقدماتی، چند ادعای اصلی شاخت را توضیح می دهد و سپس به بازتاب این ادعاها در ترجمه فارسی چاپ شده، می پردازد. در ترجمه پیشنهادی جمله ها، معادل کلمه های محل نزاع در پانویس (و نه در متن) ذکر شده ، ولی به دلیل محدودیت صفحه های مجله، در همه موارد، از نقل کامل جمله انگلیسی خودداری شده است. خواننده نیز با مطالعه توضیح ها و مقایسه ترجمه پیشنهادی و ترجمه چاپ شده، خود به داوری خواهد نشست.