تاثیرپذیری رخداد بیماری مالاریا در ایران از شاخص اقلیمی ENSO

بیماری مالاریا که در ایران نیز به عنوان یکی از مشکلات سلامت عمومی کشور مطرح بوده تا حدود زیادی وابسته به شرایط آب و هوایی است. این وابستگی هم از جهت پشه انتقال دهنده بیماری و هم از جهت طول فازهای تکاملی مختلف انگل پلاسمودیوم است. هدف این پژوهش، بررسی تاثیر الگوی جوی-اقیانوسی نوسان جنوبی، به عنوان یک عامل تاثیرگذار در شرایط آب و هوایی کشور، در رخداد بیماری مالاریا به عنوان یک بیماری متاثر از شرایط آب و هوایی، در ایران است.
در این راستا داده های مربوط به الگوی نوسان جنوبی از سایت دانشگاه East Angelia برای دوره آماری 1352 تا 1390 اخذ گردید. داده های مربوط به رخداد سالانه بیماری مالاریای کل کشور نیز از منابع زیربط بدست آمد. برای تحلیل ارتباط داده های مذکور، از تحلیل همبستگی Pearson در سطح اطمینان 0/95 (0/05 P-value=) به صورت ماهانه و سالانه استفاده گردید. در نهایت برای ارزیابی تاثیر فازهای سرد و گرم این الگوی کلان مقیاس جوی، داده های رخداد بیماری براساس فازهای مذکور ماهانه تفکیک شده و با اجرای آزمون پارامتریک T-student دو طرفه مستقل، معنی دار بودن تفاوت داده های رخداد بیماری در فاز های گرم و سرد ENSO، بررسی گردید.
نتایج گویای آن بود که داده های رخداد سالانه بیماری مالاریا در ایران، اولا دارای همبستگی معکوسی با شاخص ENSO است و ثانیا این همبستگی تنها برای ماه های May و October معنی دار است و برای ماه های دیگر همبستگی معنی داری مشاهده نگردید. نتایج اجرای آزمون T-studentدو طرفه مستقل بر روی دو سری تعداد موارد بیماری تفکیک شده براساس فازهای گرم و سرد ENSO در ماه های May و October گویای آن بود که در سال هایی که همراه با فاز گرم ENSO (El Niño) است، رخداد بیماری در کشور بطور متوسط تا 20 درصد بالاتر از سال هایی است که در ماه های October و May آنها فاز سرد ENSO یعنی La Niña حاکم بوده است.
ENSO به عنوان یکی از چندین شاخص پیوند از دور تاثیرگذار در آب و هوای ایران، می تواند تغییرات نسبتا محسوسی در رخدادهای سالانه مالاریا و برخی دیگر از بیماری های حساس به اقلیم ایجاد کند.