تاملی بر دکترین عقیم شدن قرارداد در حقوق کامن لا و مقایسه آن با فورس ماژور در اصول قراردادهای تجاری بین المللی و حقوق ایران

هنگامی که طرفین قراردادی را منعقد می کنند، ملزم به اجرای تعهدات خود هستند، اما گاهی حوادثی ایجاد می شود که اجرای قرارداد را ناممکن می سازد و یا وضعیت زمان اجرای قرارداد را نسبت به زمان انعقاد آن به طور اساسی تغییر می دهد. این حوادث که با عنوان معاذیر قانونی از آن ها یاد می شود، در صورت داشتن شرایط لازم، موجب معاف شدن طرفین از تعهدات و مسئولیت خود می گردد. از مهم ترین این معاذیر قانونی، دکترین عقیم شدن قرارداد در حقوق کامن لا و فورس ماژور است که موجب معافیت طرفین از تعهدات قراردادی و مسئولیت خود می شود. شباهت های بسیار زیادی بین عقیم شدن قرارداد در حقوق کامن لا و نهاد فورس ماژور ازجمله در حقوق ایران و در اصول حقوق قراردادهای تجاری بین المللی که به اختصار اصول یونیدروا نامیده می شود، وجود دارد. عقیم شدن قرارداد هنگامی رخ می دهد که در اثر حادثه ای ناگهانی و بدون قصور طرفین، اجرای قرارداد ناممکن شده، یا هدف از انعقاد قرارداد ازبین می رود که درنتیجه سبب عقیم شدن قرارداد می گردد. نظریه فورس ماژور نزدیک ترین نهاد به دکترین عقیم شدن قرارداد است. فورس ماژور هنگامی رخ می دهد که اجرای قرارداد بدون قصور طرفین در اثر حادثه ای خارجی، غیرقابل دفع و پیش بینی ناپذیر ناممکن می شود.