برنامه ریزی گردشگری طبیعی با رویکرد پتانسیل محور در اکوسیستم های کوهستانی

برنامه ریزی گردشگری طبیعی نخستین اقدام در مدیریت مناطق طبیعی با رویکرد گردشگری است که در آن عرصه های مستعد طرح ریزی تفرجی، پهنه بندی می شوند. در این مطالعه با هدف شناسایی و پهنه بندی گونه های مختلف گردشگری طبیعی در کوهستان آبیدر در شهرستان سنندج، از روش و رویکرد پتانسیل محور با تکیه بر منابع و جاذبه های تفرجی استفاده گردید. بر اساس این رویکرد در مرحله اول نوع و تعداد منابع و جاذبه های تفرجی منطقه شناخته شد، در مرحله دوم بر اساس نوع جاذبه ها، طبقه بندی و تفکیک فرصت ایجاد گردشگری های خرد و کلان مشخص گردید. در مرحله سوم برای شناسایی محدودیت های زیست محیطی برنامه ریزی گردشگری طبیعی منطقه، ارزیابی های زیست محیطی شامل ارزیابی تقاضای تفرجی(درونی و بیرونی)، ارزیابی توان طبیعی(اکولوژیک، زیباشناختی و اقلیم آسایش) ارزیابی مقدماتی اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و حقوقی – قانونی، انجام پذیرفت و در مرحله چهارم با توجه به شناخت محل استقرار نوع جاذبه ها و محدودیت های زیست محیطی برنامه ریزی، پهنه بندی گردشگری منطقه انجام گرفت. برای بررسی ارزیابی تقاضای تفرجی درونی و بیرونی از روش تکمیل به ترتیب100 و 90 پرسشنامه از طریق مصاحبه استفاده شد. برای انجام ارزیابی توان اکولوژیک از پهنه بندی معیارهای محدودکننده اکولوژیک چون شیب و مخاطرات محیطی استفاده شد. ارزیابی زیباشناختی از طریق آنالیز چشم انداز و بررسی میزان زاویه و عمق دید منطقه، اقلیم آسایش از رابطه شاخص قدرت خنک کنندگی بیکر، ارزیابی مقدماتی اجتماعی و فرهنگی از طریق تکمیل 30 پرسشنامه جامعه میزبان، ارزیابی اقتصادی از طریق تحلیل زیرساخت ها و کاربری های موجود و ارزیابی حقوقی- قاقونی از طریق بررسی وضعیت مالکیت اراضی و همچنین فرصت های قانونی برنامه ریزی گردشگری در منطقه انجام گرفت. مطابق این بررسی 5 نوع گردشگری فراغتی- تفریحی، کوهستان، پوشش گیاهی، حیات وحش و گردشگری جنگل در قالب گردشگری کلان طبیعت و 5 نوع گردشگری فرهنگی، مذهبی، کشاورزی، معیشتی و گردشگری چشم انداز روستایی در قالب گردشگری کلان روستایی و 1 نوع گردشگری باستانی در قالب گردشگری باستانی- تاریخی پهنه بندی شد.