مطالعه پیامدهای اثرات بافتی و فراساختاری مواجهه با نانو ذرات اکسید مس در اندام های آبشش و مانتل در دوکفه ای آب شیرین Anodonta cygnea

در این مطالعه تغییرات هیستوپاتولوژیکی و فراساختاری اندام های آبشش و مانتل گونه ای دوکفه ای آب شیرین با نام علمی Anodonta cygnea و متعلق به خانواده Unionidae در مواجهه با سطوح تحت کشنده نانو ذرات اکسید مس به‏مدت 14 روز بررسی شد.
مواد و روش‏ها: تعداد 40 عدد دوکفه ای A. cygnea با دامنه طولی 9/0 ± 5/11 سانتی‏متر و وزن 6 ± 5/84 گرم از مصب رودخانه تجن واقع در شهرستان ساری در استان مازندران جمع آوری و پس از انتقال به آزمایشگاه به دو گروه شاهد و تیمار تقسیم شدند. گروه تیمار به‏مدت 14 روز در مواجهه با غلظت ppm 25 از نانو ذرات اکسید مس قرار گرفتند. در روزهای 4، 9 و 14 برش های بافتی آبشش و مانتل از نمونه های شاهد و تحت تیمار تهیه شده و جهت بررسی با میکروسکوپ نوری به روش هماتوکسیلین- ائوزین رنگ آمیزی شدند. پس از انجام مراحل تثبیت، خشک کردن و آماده سازی، نمونه ها با استفاده از میکروسکوپ الکترونی نگاره (SEM) مورد بررسی قرار گرفتند.
نتایج میکروسکوپی نوری نشان دهنده بروز عوارض هیستولوژیکی قابل توجه در کل اندام های مورد مطالعه دو کفه ای های تحت تیمار در مقایسه با نمونه های شاهد بود. تغییرات در آبشش ها شامل: هیپرپلازی، هیپوپلازی، تغییرات شکلی و اندازه ای تیغه های آبششی و تورم کانال های همولنفی بودند. همچنین در مانتل افزایش تعداد سلول های موکوزی و هیپرپلازی اپی‏تلیوم بیرونی مشاهده شد. تصاویر فراساختاری (میکروسکوپ الکترونی نگاره) تخریب گسترده در تیغه های آبششی و مسدودشدن مسیر کانال های آب در آبشش و نکروز و تورفتگی در مانتل را نشان داد.
بر اساس نتایج به‏دست آمده مواجهه با نانوذرات اکسیدمس در کوتاه مدت منجر به بروز تغییرات قابل توجه و مشهود هیستولوژیکی و فراساختاری در اندام های داخلی دوکفه ای آب شیرین A. cygnea می شود.