تجارب روانی بیماران مبتلا به سرطان پستان بعد از گذر از مرحله بحران؛ یک مطالعه کیفی

سرطان پستان شایع‏ترین سرطان جمعیت زنان در جوامع امروزی است. میزان بقای مبتلایان به سرطان پستان بسیار تحت تاثیر کیفیت زندگی آنان است. از آنجاکه تجارب روان شناختی بیماران مبتلا به سرطان پستان تا حد زیادی بر روی کیفیت زندگی آنان موثر است، پژوهش حاضر با هدف شناخت تجارب روان شناختی مبتلایان به این بیماری انجام شده است.
این مقاله یک مطالعه کیفی از نوع تحلیل محتوا و بر مبنای مصاحبه نیمه باز و نیمه ساختار یافته می باشد. شرکت کنندگان در این مطالعه 15 نفر از بیماران مبتلا به سرطان پستان می باشند که بعد از جراحی پستان در حال دریافت شیمی‏درمانی یا پیگیری آن بوده و در زمان انجام پژوهش به کلینیک پژوهشکده سرطان پستان جهاد دانشگاهی مراجعه نموده اند. هیچ یک از بیماران متاستاز دوردست بیماری را نداشتند و در مرحله کنترل شده بیماری بودند. دلیل انتخاب این گروه، گذر از دوران بحرانی مواجهه با خبر بد سرطان و سپری شدن بخش اعظم درمان و رسیدن به یک ثبات نسبی در وضعیت بیماری بود. پس از کسب اجازه، در فضایی آرام و به دور از عوامل مداخله گر و در یکی از اتاق‏های خالی کلینیک در قالب چند پرسش باز و بدون جهت گیری از زنان شرکت کننده، مصاحبه به عمل آمد. مصاحبه با هر فرد 30 دقیقه به طول انجامید و برای ضبط مصاحبه از شرکت‏کنندگان اجازه شفاهی گرفته شد. پس از چندبار مرور متن مصاحبه، نتایج مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
طیف سنی بیماران 36 تا 72 سال و تحصیلات بیماران از بی‏سواد تا کارشناسی بود. همه بیماران شرکت کننده در مطالعه متاهل و دارای 1 تا 3 فرزند بودند. برخی از بیماران پس از تشخیص احساس عصبانیت داشتند و برخی احساس غمگین بودن را عنوان می کردند. همچنین بیشتر بیماران به لزوم حمایت‏های روانی از طرف اعضای خانواده خود در زمان شنیدن خبر ابتلا به سرطان، تاکید داشتند. برخی از بیماران عنوان کردند که سرطان اتفاق فاجعه باری در زندگیشان نبوده است. بیشتر بیماران آرزو نمی‏کردند که ای کاش به سرطان مبتلا نمی‏شدند، این درحالی است که اکثر بیماران تقریبا هر شب به مرگ می اندیشیدند.
نتایج این مطالعه نشان می دهد با وجود اینکه اکثر بیماران در زمان اطلاع از تشخیص بیماری احساساتی چون عصبانیت یا غمگینی را داشتند، اما مرور زمان سبب کنار آمدن آنها با بیماری و عوارض آن شده است. به‏طوری‏که اکثر بیماران پس از انجام ماستکتومی، با وجود تغییر فاحشی که در ظاهر بدنشان ایجاد شده بود، با این موضوع کنار آمده بودند و هیچ‏کدام از این تغییر به عنوان تجربه منفی یاد نکرده بودند. به نظر می رسد گذر زمان می‏تواند منجر به تغییر در تجارب روانی این بیماران شود.