مقایسه اثربخشی آموزش تفکر انتقادی به شیوه تمثیل و چرخه کارپلوس بر فرایندهای شناختی تحلیل، استنباط، ارزشیابی، استدلال استقرایی و استدلال قیاسی

آموزش تفکر انتقادی منجر به انگیزه جهت یادگیری، کسب مهارت های حل مساله، تصمیم گیری، استدلال و افزایش مهارت های شناختی می گردد و تحقیقات نشان می دهد تفکر انتقادی را می توان از طریق تمرین و آموزش ارتقا داد، بنابراین با توجه به نقش اساسی شیوه های آموزشی هدف این پ‍ژوهش مقایسه اثربخشی آموزش تفکر انتقادی به روش چرخه کارپلوس و تمثیل به دانش آموزان بود. روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون، با استفاده از گروه های کنترل با انتخاب تصادفی بود. همچنین طرح پژوهش دارای دو گروه آزمایش (1- گروه آموزش چرخه کارپلوس 2- گروه آموزش تمثیل) و یک گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش آموزان دختر پایه سوم راهنمایی شهرستان سقز (730 نفر) در سال 1391 بود. شیوه نمونه گیری پژوهش خوشه ایچند مرحله ای بود، بدین صورت که از بین نواحی دو گانه شهر سقز به طور تصادفی ناحیه یک انتخاب شد، سپس بر اساس لیست موجود در ناحیه یک، از بین مدارس دولتی این ناحیه، دو مدرسه و از بین دانش آموزان پایه سوم این مدارس تعداد 60 نفر انتخاب و سپس به روش جایگزینی تصادفی به دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل تقسیم شدند. داده های پژوهش از طریق پرسشنامه تفکر انتقادی کالیفرنیا فرم « ب » بدست آمد و جهت تحلیل داده ها از میانگین، انحراف معیار، تحلیل کواریانس چند متغیره استفاده شد. یافته ها نشان داد آموزش تفکر انتقادی به شیوه تمثیل و چرخه کارپلوس مهارت تحلیل انتقادی، ارزیابی انتقادی، استنتاج انتقادی، قیاس انتقادی و مهارت استقرا را بهبود می بخشد (05/0P<)، اما بین اثربخشی آموزش تفکر انتقادی به شیوه تمثیل و چرخه کارپلوس تفاوت معنی داری وجود نداشت. همچنین نتایج نشان داد که تقریبا آموزش به شیوه فن تمثیل از آموزش به شیوه چرخه کارپلوس موثرتر است. بنابراین برای کمک به دانش آموزان به منظور اینکه چگونه آموختن را بیاموزند و به مهارت های تفکر انتقادی همچون استنتاج، ارزشیابی، قیاس، استقرا و تحلیل دست یابند، می توان از روش های جدید تدریس مانند شیوه تمثیل و چرخه کارپلوس استفاده کرد.