تحلیل دینامیکی - سینوپتیکی سازوکار بارش های تابستانه جنوب شرق ایران

در این پژوهش 78 مورد از بارش‏های تابستانه جنوب ‏شرق ایران انتخاب شد؛ پس از اجرای آزمون خوشه‏بندی، چهار الگوی سینوپتیکی مرتبط با این بارش‏ها تشخیص داده شد. نتایج پژوهش بیانگر آن است که این بارش‏ها هم زمان با گسترش زبانه‏ای از کم‏فشار گنگ بر روی شرق ایران از سطح زمین تا تراز 850 ه.پ صورت می‏گیرد و در سطوح میانی و بالایی آتمسفر ناوه‏ای از موج بادهای غربی بر روی منطقه مستقر نمی‏شود. در همه الگوها سه هسته واگرایی شار رطوبت بر روی شمال دریای عرب، غرب دریای عرب، و خلیج‏ فارس شکل گرفت: شمال دریای عرب و پس از آن غرب دریای عرب منابع مهم تامین رطوبت جنوب ‏شرق ایران در این الگوها بودند. گردش پادساعت گرد هوای مرطوب مونسون در دامنه های جنوبی هیمالیا به شکلی ضعیف فقط در دو الگو مشاهده شد، اما نقشی از آن در تامین رطوبت این الگوها مشاهده نشد، زیرا هم زمان هسته‏ای قوی از همگرایی شار رطوبت بر روی مرکز و شمال پاکستان قرار می‏گیرد که جریان پادساعت گرد هوای مرطوب دامنه جنوبی هیمالیا و حتی بخشی از شار همگراشده رطوبت در جنوب ‏شرق ایران را به درون خود می‏کشد. نیمرخ قائم آتمسفر منطقه نیز حاکی از همگراشدن رطوبت در سطوح زیرین آتمسفر (750 1000 ه.پ) و واگراشدن رطوبت در سطوح میانی و بالایی آتمسفر منطقه است.