تحلیل همدیدی-دینامیکی مخاطره باد گرمش در حاشیه جنوب غربی دریای خزر

در این مطالعه به منظور بررسی الگوی همدیدی-دینامیکی پدیده باد گرمش برای بازه زمانی 1982 تا 2010، ابتدا با استفاده از داده های SCDATA ایستگاه های شاخص استان، رخ دادهای باد گرم در طی یک دوره 29 ساله شناسائی شد. سپس میادین فشار، دما، نم ویژه، ارتفاع ژئوپتانسیلی، مولفه های مداری و نصف النهاری باد و سرعت قائم و کمیت هایی نظیر جریان، فرارفت رطوبت، فرارفت دما، تاوایی نسبی و همچنین برش قائم کمیت های دینامیکی مربوط به سامانه های منجر به باد گرمش در کلیه ترازهای جوی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان می دهد این پدیده عمدتا در فصول سرد سال به وقوع می پیوندد و شرط لازم برای شکل گیری باد گرمش در استان گیلان، جفت شدگی دو توده هوای پرفشار و کم فشار در دو سوی رشته کوه های البرز است. این شرایط ماحصل نفوذ هم زمان زبانه فشاری چرخند های دینامیکی قوی با منشاهای کم فشارجنب قطبی وکم فشار مدیترانه ای در شمال رشته کو ه های البرز و هم چنین حاکمیت کمربند هوای پرفشار ناشی از زبانه پرفشارسیبری و یا پرفشار جنب حاره روی مرکز و جنوب فلات ایران است که موجب شکل گیری جریان های جنوبی به سمت سواحل جنوبی دریای خزر و افزایش سرعت باد در ترازهای زیرین وردسپهر می گردد. الگوی فرارفت دما و رطوبت در تراز 850 هکتوپاسکالی، فرارفت دمایی مثبت (فرارفت گرم) و فرارفت منفی رطوبت (انتقال هوای خشک در لایه های زیرین وردسپهر) را در حاشیه جنوب غربی دریای خزر نمایان می سازد. به دلیل نفوذ زبانه های پرفشار سطحی و عبور پشته ارتفاعی روی فلات ایران و دامنه های جنوبی البرز، تاوایی نسبی در کل ستون جو منفی است که با مقادیر مثبت امگا در بخش های جنوبی و حتی دامنه های شمالی البرز منطبق است. برش قائم باد نشان می دهد در جانب رو به باد جریان های به ویژه زیر تراز 700 هکتوپاسکالی، میدان باد دارای مولفه مثبت نصف النهاری بوده و غالبا شارش جریان های جوی در منطقه دارای جهت شمال سو است.