ارزیابی ریسک ایمنی سدها (مطالعه موردی: ریسک سیلاب در سد گلستان)

در صنعت سد سازی، مسئله ایمنی سد از مهم ترین مسائل در هنگام طراحی، ساخت و بهره برداری به شمار می آید. امروزه استفاده از فنون ارزیابی کمی ریسک در مدیریت ایمنی سدها، به ویژه در کشورهای توسعه یافته، به سرعت در حال گسترش است. اما، این رویکرد جدید به مهندسی سد و ایمنی در ایران همچنان ناشناخته است و تحقیقات اندکی در این زمینه انجام شده است. در این مقاله، ابتدا روش های ارزیابی ریسک در ایمنی سدها مورد بررسی قرار گرفته و روش ارزیابی بر اساس دستورالعمل کمیته ملی سدهای بزرگ استرالیا تشریح شده است. در ادامه ایمنی سد گلستان، به عنوان مطالعه موردی، بررسی شده و ارزیابی ریسک شکست این سد، تحت خطر وقوع سیل در بالادست آن، با توجه به روش پیشنهادی انجام شده است. احتمال شکست سد گلستان با استفاده از روش آنالیز درخت رویداد (ETA ) محاسبه شده و تعداد تلفات جانی به علت سیل ناشی از شکست سد نیز از طریق روش رایج در USBR، موسوم به DSO-99-06، تخمین زده شده است. نهایتا از طریق مقدار ریسک به دست آمده و مقایسه آن با معیارهای مختلف برای سطح ریسک قابل قبول این نتیجه گیری حاصل شد که مقدار ریسک شکست سد گلستان بر اثر وقوع سیل در بالادست آن، غیر قابل قبول بوده و اقدامات کاهش ریسک فوری، ضروری می باشد.