بررسی نقش پارامترهای هیدرولوژیکی و هندسی حوزه بر شکل منحنی تداوم جریان (مطالعه موردی: ناحیه خزری)

منحنی تداوم جریان یک روش کلاسیک برای نمایش گرافیکی روابط بین فراوانی و بزرگی جریان است. عوامل متعددی در شکل این منحنی و روند تغییرات آن نقش دارند که از جمله آن ها می توان به پارامترهای اقلیمی و فیزیوگرافیکی حوزه اشاره نمود. در این پژوهش، روابط بین شکل منحنی تداوم جریان و پارامترهای فیزیکی حوزه مورد بررسی قرار گرفته است. تعداد 20 ایستگاه با آمار مناسب و دوره مشترک آماری 1385-1351 انتخاب شد. با استفاده از نقشه توپوگرافی با مقیاس1:50000 و تعیین موقعیت ایستگاه ها، محدوده مورد پژوهش مشخص و پارامترهای اولیه حوزه با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی، استخراج شد. منحنی تداوم جریان با استفاده از داده های روزانه جریان، ترسیم و با استفاده از برنامه نویسی در محیط برنامه نویسی MATLAB شیب اولین و آخرین نقطه عطف منحنی به عنوان شاخص تغییر شکل منحنی محاسبه شد. تجزیه عاملی انجام و عوامل مستقل تاثیرگذار بر شکل منحنی مشخص شد. سپس همگنی هیدرولوژیکی زیرحوزه ها بر اساس عوامل مستقل با استفاده از روش تحلیل خوشه ایمورد بررسی قرار گرفت. در نهایت، همبستگی میزان درصدهای عدم تجاوز منحنی در نقطه عطف، با پارامترهای هندسی و هیدرولوژیکی حوزه ها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که پارامترهای محیط، مساحت، طول رودخانه اصلی، طول حوزه، زمان تمرکز و ارتفاع متوسط حوزه، مهم ترین عوامل تاثیرگذار بر روی شکل منحنی تداوم جریان در منطقه پژوهش می باشند. تمامی شش پارامتر فوق دارای همبستگی مثبت با ضریب همبستگی حداقل 54/0 متعلق به ارتفاع متوسط و حداکثر 78/0 برای محیط حوزه با شاخص تغییر شکل منحنی تداوم جریان می باشند. پارامتر شیب متوسط حوزه و بارش متوسط سالانه به عنوان دومین عامل تاثیرگذار، دارای رابطه منفی با ضریب همبستگی 59/0 و 56/0 می باشد.