بررسی اثر تنش خشکی، شوری و انجماد بر برخی صفات جوانه زنی بذور شلغم هرز (Rapistrum rugosum L.)

تنش های خشکی، شوری و انجماد از جمله تنش های مهم غیر زنده محیطی می باشند که از رشد مطلوب گیاه جلوگیری می کنند. به منظور بررسی مطالعه تاثیر سطوح مختلف خشکی، شوری و انجماد بر خصوصیات جوانه زنی بذر موجود در قطعه بالایی (بذر بالای خورجین) و پایینی (بذر پایین خورجین) خورجینک شلغم هرز سه آزمایش جداگانه به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار در شرایط کنترل شده (ژرمیناتور) انجام شد. تیمار های آزمایش علاوه بر نوع بذر شامل سطوح مختلف خشکی (صفر (شاهد)، 2-، 4-، 6-، 8- و 10- بار) ناشی از PEG6000، سطوح مختلف شوری (صفر (شاهد)، 10، 40، 80، 120 و 200) میلی مولار ناشی از کلرید سدیم و سطوح مختلف انجماد (دماهای صفر (شاهد)، 5-، 10-، 15- و 20- درجه سانتی گراد) به مدت 24 ساعت بودند. نتایج نشان داد که با کاهش پتانسیل آب، سرعت و درصد جوانه زنی، طول ساقه چه، وزن تر ساقه چه و ریشه چه به صورت خطی نسبت به شاهد کاهش یافت، اما طول ریشه چه ابتدا در بذر قطعه بالا خورجین تا سقف 6- بار و در بذر قطعه پایینی خورجین تا سقف 4- بار افزایش نشان داد و سپس کاهش یافت. سرعت و درصد جوانه زنی در بذر بالای خورجین، با افزایش شوری تا 10 میلی مولار نسبت به تیمار شاهد، ابتدا افزایش و سپس کاهش یافت. در صورتی که سرعت جوانه زنی در بذر پایین خورجین، با اعمال شوری از همان ابتدا نسبت به تیمار شاهد به صورت خطی کاهش نشان داد. به طور کلی نتایج نشان داد که تاثیر دمای انجماد در بذر بالای خورجین تا دمای 5- درجه سانتی گراد و بذر پایینی خورجین تا 15- درجه سانتی گراد اثر معنی داری برکاهش سرعت جوانه زنی نداشت و همچنین کاهش دما در بذر بالای خورجین تا 0 درجه و در بذر پایین خورجین تا 5- درجه سانتی گراد اثر معنی داری بر کاهش درصد جوانه زنی نداشت. با افزایش شوری تا 10 میلی مولار، صفات مورد مطالعه با تیمار شاهد اختلاف معنی دار نداشت. اما اختلاف سرعت جوانه زنی در شوری 10 میلی مولار بین بذر بالای و پایین خورجین معنی دار بود.