گفتمان شناسی «قسمت» در زبان و فرهنگ مردم ایران

واژه «قسمت» و عبارت های هم معنای آن مفاهیم عجین شده در فرهنگ فارسی هستند که به کاربردن صحیح و فهم آنها نیاز به تعمق و بررسی دارد؛ ازاین رو، در این پژوهش کوشیدیم تا نگاهی زبانی تاریخی به باور تقدیرگرایی در جامعه ایران بیندازیم و با به کاربردن نظریه اسنادی به بررسی دقیق تر این باور بپردازیم؛ بنابراین، در 4 ماه، 280 موقعیت گفتمانی از افراد با گروه های سنی، سطح تحصیلات و مشاغل مختلف گردآوری شد. سپس، با استفاده از مدل هایمز (1967) تفکر تقدیرگرایی واکاوی شد و معنای مفهوم قسمت و واژگان هم نشین با آن بررسی شد. افزون بر این، با بهره گیری از فرهنگ کاوی این باور در جامعه، «زباهنگ جبرگرایی» را معرفی کردیم و نشان دادیم که می توان مفهوم «قسمت» را فصل مشترک دو زباهنگ «جبرگرایی» و «صراحت گریزی» دانست. در مجموع، نتایج این پژوهش نشان داد تقدیرگرایی با سن رابطه ای مستقیم و با تحصیلات رابطه ای معکوس دارد.