آیین گنوسی و تاثیرات آن بر عقاید عارفان مسلمان

آیین گنوسی را کیشی عرفانی دانسته اند که دارای عقایدی تلفیقی است و فرقه های گوناگونی دارد، از جمله: مانویت، صابئین مندایی، شمعونیان، و مرقیونیان. دوران شکل گیری و ظهور و بروز این آیین را از قرن دوم پیش از میلاد تا قرن سوم میلادی دانسته اند. به عقیده گنوسیان، روح انسان در این دنیا اسیر است و راه نجات و رهایی او دست یابی به گنوسیس یا همان معرفت نجات بخش است، که فرستادگان الاهی و منجیان آسمانی برای انسان به ارمغان می آورند و راه کسب این گونه معرفت اشراقات قلبی است. عده ای معتقدند آیین گنوسی بر فرهنگ و تفکر عارفان روزگار اسلامی تاثیراتی نهاده است. در این مقاله، نخست تاریخچه مختصری از این آیین می آوریم و به اصول اعتقادی آنان اشاراتی خواهیم داشت. سپس به تاثیرات این آیین بر عقاید عرفای مسلمان اشاره می کنیم. با بررسی صورت گرفته می توان پذیرفت که عارفان مسلمان در برخی عقاید از آرای گنوسی تاثیر پذیرفته اند.