مخاطرات حفاری مکانیزه تونل در بافت فرسوده شهری

ایجاد فضاهای زیرزمینی و حفاری های تونل در زیر مناطق شهری که عمدتا دارای سازه هایی متراکم با بافت فرسوده و غیرمهندسی هستند حتی علیرغم استفاده از ماشین آلات حفاری پیشرفته با چالشهایی همراه است. در این مقاله، مخاطراتی که در حفاری مکانیزه تونل ها با استفاده از ماشین حفار نوع سپر تعادلی در محیطهای شهری باعث آسیبپذیری سازه ها و ساختمان های مجاور میشوند مورد بررسی قرار گرفتهاند.
خط یک متروی تبریز به طول 2/17 کیلومتر از میدان ائل گلی آغاز و پس از عبور از مرکز و بافت فرسوده شهری در کوی لاله خاتمه می یابد. حدود 8 کیلومتر از مسیر به صورت تونل عمیق با دو دستگاه ماشین حفار از نوع سپر تعادلی در حال حفاری می باشد. بررسی مخاطرات حفاری در بافت شهری نشان میدهد ایجاد ترک های بزرگ و جزئی در ساختمانها به ترتیب حدود 13 و 31 درصد را بخود اختصاص داده و نفوذ فوم حفاری و دوغاب تزریقی از طریق حفرات مدفون با فروانی 11 درصد، از آسیب هایی هستند که در زمان حفاری با آنها مواجه شده است. وجود حفره های مدفون در شهرهای تاریخی و با سابقه زلزله خیزی مثل تبریز از عوامل تشدید کننده آسیبهای حفاری تونل می-باشد. بر اساس نتایج ابزار دقیق، بیشترین نشست در زمان عبور ماشین حفار اتفاق افتاده و مقدار آن با عمق افزایش پیدا میکند. نتایج این مقاله میتواند در پیشبینی و کاهش مخاطرات حفاری سایر خطوط متروی تبریز و یا شهرهای مشابه نقش موثری داشته باشد.