جایگاه متن یا شخص در مقارنه اسلام و مسیحیت

از یک طرف همه ادیان دعوی رستگاری پیروان خودشان را دارند و از طرف دیگر در همه آنها کم و بیش هم متن مقدس وجود دارد و هم شخص مقدس. سوال اساسی که در اینجا مطرح می شود این است که کدام یک نقش اساسی را در رستگاری پیروانشان ایفا میکند؟ سوال دیگر اینکه آیا در این زمینه تفاوتی بین ادیان وحیانی و غیروحیانی وجود دارد؟
ادیان را میتوان با توجه به نقشی را که برای«متن مقدس»یا«شخص مقدس» در رستگاری بشر قائل هستند، به«شخصمحور» و«متنمحور» تقسیم کرد. در ادیان «وحدت وجودی» از آنجایی که معتقد به خدای متشخص و متمایز از جهان نیستند، اعتقاد به ارتباط لاهوت با ناسوت از طریق پیام الهی معنادار نیست. این ادیان متکی برشخص بنیانگذار خود هستند و او را مجرای اراده الهی میدانند. از این جهت به آنها ادیان«شخصمحور»میگویند.
اما ادیان وحیانی از یک طرف معتقد به خدای متشخص و متمایز از جهان و از طرف دیگر معتقد به ارتباط بین ناسوت با لاهوت از طریق وحی الهی هستند. ولی همه آنها تفسیر یکسانی از وحی ندارند. این ادیان را میتوان با توجه به نحوه تفسیری که از وحی الهی دارند، به دو دسته «متن محور» و «شخص محور» تقسیم کرد. اسلام وحی الهی را از مقوله پیام و قول میداند اما مسیحیت وحی را از مقوله فعل میداند. مرکز ثقل نازله الهی در اسلام، قرآن و در مسیحیت، شخص مسیح است. به همین دلیل میتوان مسیحیت را از جهتی متفاوت با ادیان «وحدت وجودی» یک دین«شخص محور» نامید. تاکید بر شخصمقدس در برخی از گروه های اسلامی مانند تشیع و تصوف نیز وجود دارد، اما ماهیت این تاکید، با مسیحیت تفاوت جوهری دارد. بنابراین باید گفت از یک طرف«شخصمحوری»در ادیان وحدت وجودی با «شخصمحوری» در مسیحیت متفاوت است، و از طرف دیگر«شخصمحوری» در مسیحیت با«شخصمحوری» در تشیع و تصوف تفاوت دارد.