نشانه شناسی واژگانی نفاق در قرآن کریم (مطالعه ی موردی سوره منافقون)

نشانه‏شناسی، روشی تحلیلی از درون متن و با کمک عناصر موجود در آن، سعی دارد به مفهوم اصلی متن و لایه های معنایی آن دست پیدا کند. به همین علت نشانه‏شناسی ادعا می‏کند بیشتر از روش‏های دیگر به معنی اصلی متن نزدیک‏ است، و نقاط کلیدی آن را کشف می‏کند. فهم قرآن کریم به علت برخورداری از لایه های معنایی بی‏شمار، نیازمند تحلیل و تفسیر است. روش انجام کار در پژوهش حاضر به این صورت بوده است که ابتدا واژگان محوری مرتبط با مهم‏ترین ویژگی های منافقان مشخص شده سپس از نظر لغوی بررسی شده است. در ادامه این واژگان در ارتباط با واژگان هم نشین خود برای تعیین ویژگی های باطنی منافقان توجه شده است. روابط معنایی واژگان اصلی و فرعی و واژگان انتهایی و تحکمی آیات به خوبی نشانه های برجسته و منحصر به فرد نفاق را به نمایش می‏گذارد. در تحلیل نهایی نشانه های نفاق، با وجود بسامد فراوان واژگان دال بر نشانه های برونی، دلالت‏های چندگانه این واژگان بر نشانه های درونی موجب تقویت ترسیم لایه های پنهان رفتار منافقان شده است. این امر محوریت نشانه های درونی را نبود صداقت و عمده جلوه ها و نشانه های بیرونی آن‏ها را همراهی متظاهرانه و فرصت‏طلبانه می‏داند.