در باب چرخش های امر دینی در جامعه ایرانی

کتاب مورد بررسی پژوهشی جدی، عمیق و تاثیرگذار تاریخی در حوزه جامعه شناسی دینی است.که مسئله اجتماعیشدن مذهب شیعه را تبارشناسی می کند و آن را در دو لحظه تاریخی انقلاب مشروطه و انقلاب اسلامی مورد موشکافی دقیق قرارمی دهد.
ساختار این مقاله بدین صورت است که ابتدا مرور کلی بر بخش های مختلف و روند شکل گیری طرح نظری کتاب صورت می گیرد؛ بدین ترتیب که سه فصل اول کتاب به عنوان مقدمه و نیز بررسی اجمالی تاریخ پیدایش و تحول مذهب شیعه در بدو ظهور و در نسبت با قدرت حاکمه اختصاص می یابد، فصل های بعدی ورود به بحث اصلی و دوره تاریخی موردنظر است و در فرجام سخن، ایده های نظری مورد بررسی قرار گرفته، پرسش هایی رو به آینده پاسخ داده شده و طرحی برای پژوهش های آینده در این زمینه ارائه می شود. بخش آخر این مقاله به نقد و تحلیل کتاب می پردازد؛ دو نقد اصلی به کلیت کتاب وارد است؛ یکم، نوعی جبر تاریخی در کلیت مباحث و پرسش اصلی کتاب حاکم است که تاریخ را به مثابه روندی معلوم و از پیش تعیین شده درنظر می گیرد؛ روندی که پرسش اصلی از جابه جایی آن شکل می گیرد و دوم؛ روش مورد استفاده در پژوهش صورت گرفته، روش تحلیل متون عنوان می شود که در درون نظریه جامعه شناسی دینی به عنوان نوعی رویکرد و شیوه روش شناختی تعریف می شود؛ درحالی که با خواندن متن، روش را یک سره تحلیل تاریخی و مرتبط با جامعه شناسی تاریخی می یابیم.
در نهایت کتاب به عنوان روایتی تازه و کم نظیر در متون جامعه شناسی ایرانی معرفی می شود که پرسشی از درون برای شناخت وضعیت کنونی جامعه ایرانی را مطرح ساخته و آن را در روندی تاریخی می پروراند؛ همچنین دارای نثری جذاب و ساده برای خواندن تاریخ معاصر ایران است. روانی و روایی متن برای خواننده ناآشنا با جامعه شناسی، جذابیتی مدام تا به پایان رسانیدن کتابی به همراه دارد که اساسا مخاطب خاصی برای آن درنظر گرفته نشده است و این ویژگی، خواندن کتاب و فهم تاریخ و جامعه شناسی از خلال آن را به لذتی برای همه خوانندگان بدل می کند.