برآورد عدم قطعیت و سهم تولید رسوب جاده های جنگلی حوزه آبخیز زیارت، استان گلستان با استفاده از ردیاب های ژئوشیمیایی

شناسایی منابع رسوب یکی از پارامترهای مهم در انتخاب روش مناسب حفاظت خاک و کنترل فرسایش است. هدف اصلی این پژوهش، برآورد عدم قطعیت و سهم تولید رسوب جاده های جنگلی با استفاده از ردیاب های ژئوشیمیایی در حوضه زیارت شهرستان گرگان است. به این منظور 47 نمونه خاک از منابع مختلف کاربری اراضی و 14 نمونه از رسوب معلق رواناب خروجی حوضه، جمع آوری شد. به منظور منشایابی رسوب تولیدی حوضه و تعیین سهم هر یک از منابع 11 ردیاب شامل کربن آلی (C)، استرانسیم (Sr)، نیکل (Ni)، سدیم (Na)، پتاسیم (K)، مس (Cu)، آهن (Fe)، منگنز (Mn)، کلسیم (Ca) و منیزیم (Mg)، سرب (Pb)، در نمونه های منابع رسوب و رسوب معلق اندازه گیری شد. با مقایسه ردیاب ها در منابع رسوب و تحلیل تابع تشخیص[1]، ردیاب‏های، کربن آلی (C)، مس (Cu)، آهن (Fe)، به عنوان ترکیب بهینه ردیاب ها در تفکیک منابع رسوب انتخاب شدند؛ و درنهایت با استفاده از مدل بیزین[2] کاربری کشاورزی، جاده و جنگل به ترتیب با1/67 (8/71-6/61) ، 4/31(9/35-1/27) و 2/1(1/5-1/0) درصد به عنوان سهم هرکدام از منابع در تولید رسوب تعیین شدند و بیش ترین میزان عدم قطعیت متعلق به کاربری کشاورزی است. نتایج این تحقیق می تواند در انتخاب مناسب ترین روش کنترل فرسایش در منطقه مطالعاتی و تعمیم به مناطق مشابه مورد استفاده قرار گیرد.