تاثیر تغییرات کاربری اراضی بر پهنه سیل خیز طغیانی با استفاده از سنجش از دور و سیستم های اطلاعات جغرافیایی

پیش بینی رفتار هیدرولیک رودخانه و تعیین پهنه های سیلابی جهت کاهش خسارات احتمالی، ازجمله اقداماتی است که در سال های اخیر موردتوجه بسیاری از پژوهشگران قرارگرفته است. استان مازندران به ویژه شهرستان نکا هرساله تحت تاثیر سیل با دوره بازگشت های مختلف قرار می گیرد؛ ازاین رو تغییرات کاربری اراضی و نقش این تغییرات در پهنه های سیلابی بررسی گردید. در این پژوهش با تلفیق سیستم تحلیل رودخانه، سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش ازدور، تصاویر سال های 2000 و 2011 پردازش شد و پاسخ هیدرولوژیک رودخانه نکا با دوره بازگشت های مشخص تعیین گردید. نتایج نشان داد توزیع آماری پیرسون تیپ3، تعیین ضریب زبری به روش کاون و تصویر IRS نسبت به ETM+ از دقت خوبی برخوردارند. با تعیین کاربری اراضی سال 2000 و سال 2011 مساحت هر یک از طبقات کاربری اراضی در محیط GIS مشخص گردید و سپس به محیط HEC-GeoRAS الحاق گردید. با تعیین دو نقشه سیل گیر با دوره بازگشت های 2 تا 200 سال تفاضل هر یک از لایه ها مشخص گردید. در بسیاری از پژوهش های صورت گرفته تنها کاربری اراضی مشخص می گردد اما با توجه به نتایج این تحقیق و تاثیر 60/14 درصدی افزایش سطح دشت سیلابی، نقش تغییرات قابل توجه است. این پژوهش پیشنهاد می نماید در تعیین پهنه های سیلابی علاوه بر تعیین کاربری اراضی، به تغییرات آن توجه ویژه ای شود و پاسخ هیدرولوژیک کل حوضه موردنظر نسبت به این تغییرات و نقش آن در پهنه های میل گیری مدنظر قرار گیرد. شبیه سازی بستر رودخانه و دشت سیلابی در مناطق جنگلی وابسته به کاربری اراضی هست، به گونه ای که جنگل تراشی در محدوده رودخانه نکا از مهم ترین عوامل سیلاب به شمار می آید.