کنترل بیولوژیک بیماری لکه قهوه ای برنج ناشی از Bipolaris victoriae با استفاده از جدایه های قارچی در شرایط آزمایشگاه و گلخانه

بیماری لکه قهوه ای برنج که توسط گونه های مختلفی از Bipolaris ایجاد می شود یکی از مهم ترین بیماری های برنج در ایران و جهان است. در این تحقیق، از مجموع 220 نمونه آلوده جمع آوری شده از مزارع برنج استان گیلان، با استفاده از محیط های کشت سیب‏زمینی، دکستروز آگار و آب آگار، 80 جدایه قارچی جداسازی شد. برای شناسایی این قارچ ها، خصوصیات مورفولوژیکی آن ها مورد استفاده قرار گرفت و قارچ‏های شناسایی شده به گونه های Bipolaris victoriae(24 جدایه)، Bipolaris oryzae(12 جدایه)، Alternaria tenuissima(11 جدایه)، Preussia sp. (8 جدایه)، Fusarium verticillioides(6 جدایه)، Alternaria infectoria (7 جدایه)، Alternaria citri(9 جدایه)، Trichoderma harzianum(یک جدایه) و Trichoderma virens(2 جدایه) تعلق داشتند. بیماری زایی تمامی جدایه های Bipolaris victoriae و Bipolaris oryzae به اثبات رسید و از بین جدایه های قارچی متعلق به جنس های قارچی دیگر20 جدایه که در برنج ایجاد بیماری نکرده یا قدرت بیماری زایی آن ها بسیار کم بود برای بررسی های مهار زیستی انتخاب شدند. در آزمایشگاه از روش های مختلفی مانند مطالعه بازدارندگی رشد victoriaeB. با استفاده از عصاره ی کشت، کشت متقابل قارچ های آنتاگونیست مورد نظر و victoriaeB. به روش کشت اسلاید و اثر متابولیت های فرار در بازدارندگی رشد این قارچ استفاده شد. T. harzianum به عنوان موثرترین جدایه در مهار رشد میسلیومی عامل بیماری در آزمایشگاه شناخته شد. در گلخانه همه ی جدایه ها به استثنای A. tenuissima و F. verticillioides شدت بیماری لکه قهوه ای را کاهش دادند که در این بین، جدایه ی Preussia sp. با کاهش شدت بیماری به میزان 4/33% موثرترین آنتاگونیست در بررسی های گلخانه ای تشخیص داده شد و در رتبه های بعدی به ترتیب جدایه های T. harzianum، A. citri، A. infectoria و T. virensاز بیشترین کارایی در کنترل بیماری برخوردار بودند. تجزیه ی واریانس و مقایسه ی میانگین صفات به روش حداقل اختلاف معنی دار (LSD)، تفاوت معنی دار قارچ های مورد مطالعه را از نظر کارایی در کنترل بیماری لکه قهوه ای برنج اثبات کرد.