برهمکنش اثرات شوری و سالیسیلیک اسید بر جوانه زنی، رشد و برخی از ویژگی های مورفوفیزیولوژیک ژنوتیپ های نخود (Cicer arietinum L.)

تحقیقات نشان داده است که سالیسیلیک اسید می تواند تحمل گیاهان به تنش های محیطی از جمله شوری را بهبود بخشد. مطالعه حاضر با هدف بررسی تاثیر سالیسیلیک اسید بر صفات مربوط به جوانه زنی، رشد و برخی از خصوصیات فیزیولوژیکی دو ژنوتیپ نخود (MCC414 و MCC789) در مواجهه با تنش شوری در مراحل گیاهچه ای و گلدهی انجام شد. این آزمایش در مرحله جوانه زنی در پنج سطح شوری شامل صفر، 3، 5، 10 و dsm-1 12و سه غلظت صفر، 5/0 و یک میلی مولار سالیسیلیک اسید و در مرحله گیاهچه ای و گلدهی شامل سه سطح شوری صفر، 4 و dsm-18 و تیمار سالیسیلیک اسید با غلظت های صفر و 5/0 میلی مولار به صورت فاکتوریل، در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. نتایج به دست آمده نشان داد که در هر دو ژنوتیپ با افزایش سطح تنش شوری، سرعت جوانه زنی کاهش یافت. کاربرد سالیسیلیک اسید (5/0 میلی مولار) در ژنوتیپ MCC789 در سطح تنش شوری 3 و dsm-112 به ترتیب، سرعت و درصد جوانه زنی را بهبود بخشید. همچنین در سطح تنش شوری dsm-110 استفاده از سالیسیلیک اسید (یک و 5/0 میلی مولار) سرعت جوانه زنی را در ژنوتیپ MCC414 افزایش داد. در این ژنوتیپ در شوری dsm-112 سالیسیلیک اسید (یک میلی مولار) سبب افزایش طول ریشه چه و ساقه چه شد و در ژنوتیپ MCC789، استفاده از سالیسیلیک اسید (5/0 میلی مولار) در سطح تنش شوری dsm-13، طول ساقه چه را افزایش داد. در مرحله گیاهچه ای کاهش وزن خشک ریشه و ساقه در سطوح مختلف تنش شوری مشاهده شد. در سطح شوری dsm-14، کاربرد خارجی سالیسیلیک اسید در ژنوتیپ MCC789 و MCC414 به ترتیب وزن خشک ساقه و مجموع طول ریشه ها را افزایش داد. در مرحله گلدهی، در هر دو ژنوتیپ تنش شوری موجب کاهش شاخص کلروفیل، شاخص پایداری غشاء، میزان تعرق و کارایی فتوسیستم II و افزایش مقاومت روزنه ای شد. سالیسیلیک اسید در تنش شوری dsm-18، شاخص کلروفیل را در ژنوتیپ MCC789 و در ژنوتیپ MCC414 شاخص پایداری غشاء را افزایش داد. در هر دو ژنوتیپ سالیسیلیک اسید در تنش شوری dsm-1 8، سبب کاهش مقاومت روزنه ای و افزایش کارایی فتوسیستم II شد. این نتایج می تواند گویای اثر تعدیل کننده سالیسیلیک اسید بر جوانه زنی و فرآیند های فیزیولوژیک گیاه نخود تحت تنش شوری باشد. با توجه به نتایج، احتمالا ژنوتیپ MCC789 نسبت به ژنوتیپ MCC414 از حساسیت بیشتری به تنش شوری برخوردار است.