اختلاف قرائت در اولین آیه ربا و نقش آن در آراء مفسران و فقی هان شیعه

اختلاف قرائات قرآنی در برخی از آیات الاحکام، باعث اختلاف در برداشت و فهم مفسران و فقها شده است. در این مقاله با توجه به اهمیت بحث ربا در جامعه و مذمت و نهی از آن در اقتصاد اسلامی، به بررسی اختلاف قرائات آیه 39 سوره روم و اثر آن بر آرای مفسران و فقی هان شیعه می پردازیم و ضمن تبیین و تحلیل لغوی، قرائی، روائی و تفسیری ربا با بیان اختلاف قرائت دو واژه «ءاتیتم (اتیتم)» و «لیربوا (لتربوا)» و بررسی وجوه قرائات و احتجاجات هر قرائت، با نگاهی تحلیلی نشان داده می شود که تنوع برداشت های حکمی از این آیه از قبیل ربای حلال یا حرام و نیز تنوع برداشت های مصداقی همچون تفسیر متعلق ربا در آیه به عطیه یا هدیه یا هبه یا قرض فایده دار یا ربای نسیئه در نظر مفسران و فقی هان شیعه، ناظر به اختلاف قرائات آیه است. توجه به قرائات توسط بسیاری از این فقی هان و مفسران است که ظرفیت این تفاسیر و فتاوی مختلف را ایجاد کرده است.