بررسی آثار عوامل موثر بر شکاف تولید در اقتصاد ایران

با توجه به جایگاه تولید در اقتصاد، نوسانات آن بر بخش ‏ها و عاملان اقتصادی تاثیر بسزایی داشته، از این رو شناخت علل ایجاد ادوار تجاری از اهمیت بالایی برخوردار است. لذا در پژوهش حاضر به استخراج ادوار تجاری و بررسی نحوه و اندازه تاثیر چرخه‏ های متغیرهای تقاضای کل در ایجاد ادوار تجاری در اقتصاد ایران برای دوره 1393-1338 پرداخته شده است. در این راستا ابتدا با فیلتر هودریک-پرسکات و سپس مدل مارکوف-سوئیچینگ به استخراج و بررسی ادورا تجاری پرداخته شده که نتایج حاکی از عدم تقارن در چرخه‏ های تولید در ایران داشته، نتایج احتمالات رژیم های رونق و رکود نیز نشان از آن دارد که چرخه ‏های رکود نسبت به چرخه‏ های رونق هرچند با شدت کم، از احتمال بالاتر برخوردار بوده و در دوره طولانی‏ تر اتفاق افتاده ‏اند. در ادامه با استفاده از شاخص ‏های مورد نظر و استفاده از آزمون علیت هیسائو به بررسی رابطه چرخه‏ متغیرهای طرف تقاضا و ادوار تجاری پرداخته شده است. نتایج نشانگر آن است که سه متغیر مصرف، سرمایه‏ گذاری و مخارج دولت، همگی متغیرهایی هم‏زمان و هم جهت با ادوار تجاری بوده و رابطه علیت هر سه متغیر با ادوار تجاری دو طرفه بوده است. اما تراز تجاری متغیری موخر و خلاف جهت ادوار تجاری بوده و علیت تنها از سمت تراز تجاری به سوی ادوار تجاری وجود دارد.