تحلیل همدید بارش برف سنگین جاده های کوهستانی زاگرس مرکزی (مطالعه موردی: جاده چلگرد - شهرکرد- لردگان)

زاگرس مرکزی درفصل سرد دارای ریزش برف فراوان است که مانند دیگر رخداد های جوی، تحت تاثیر الگوهای گردش عمومی جو و پراکندگی فشار سطح زمین می باشد. در این پژوهش به منظور تعیین الگوهای جوی و شرایط دینامیکی ریزش برف سنگین در محور کوهستانی، دادهای روزانه ایستگاه همدید بروجن، شهرکرد، کوهرنگ و لردگان برای سال 1987- 2010 از سازمان هواشناسی کشور دریافت شد. در ادامه روز برف سنگین با معیار میزان بارش بیش از 15 میلیمتر و دمای زیر صفر و بررسی کد دیدبانی 70-75 (کد دیده بانی بارش برف) تعیین و تعداد 136 روز مشترک برف سنگین مبنای مطالعه قرار گرفت. به منظور تعیین الگوهای جوی، روش تحلیل مولفه اصلی با آرایه S بر روی ماتریس داده های ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 500 هکتوپاسکال استفاده شد. نتایج نشان داد، هفت الگوی سینوپتیک ریزش برف سنگین در محور کوهستانی زاگرس را موجب می شوند. چنانکه در این روزها، محور ناوه شرق مدیترانه در غرب ایران، منطقه مطالعه نزدیک به محور ناوه ومنطقه ناپایداری شدید قرار دارد. همزمان شیب فشار سطوح پایین جو در شمال و جنوب منطقه به ترتیب در ارتباط با تاوایی مثبت قوی در زاگرس مرکزی و تاوایی منفی قوی بر روی قفقاز در شمال و شرق دریای عمان در جنوب شدید می باشد. از طرفی کم فشار مرکز و شمال شرق ایران با تاوایی مثبت و وجود پرفشار قوی سیبری تا مرز شرقی ایران موجب تداوم و ماندگاری شرایط دینامیکی فوق در منطقه مطالعه می گردد. در روزهای بارش برف سنگین پرفشار قوی سیبری از شمال ایران و دریای خزر با پرفشار قفقاز ترکیب شده و در ارتباط با تاوه قطبی در سطوح میانی جو جریان هوای سرد به منطقه مطالعه را موجب می شوند. همچنین جریانات مرطوب از دریای سیاه و مدیترانه با حرکت چرخندی در غرب ایران با گذر از خلیج فارس به منطقه کوهستانی زاگرس مرکزی می رسند. در همه الگوها، هم دمای صفر درجه در جنوب منطقه و بر روی خلیج فارس نشان از ورود توده های سرد و مرطوب تا عرض های پایین و ریزش برف سنگین در بام ایران دارد.