بررسی رابطه علما و روشنفکران در ایران(از مقطع نهضت مشروطه تا انقلاب اسلامی)

در تحولات سیاسی و اجتماعی ایران معمولا گروه ها و قشرهای مختلفی تاثیر گذار هستند. این گروه ها و قشرها بنا به شرایط و اقتضائات حاکم بر جامعه می توانند متفاوت باشند. در جامعه ایران از جمله مهمترین قشرهایی که در عصر جدید در تحولات سیاسی و اجتماعی کشور ایفا نقش داشته اند علما و روشنفکران بوده اند. علما نسبت به روشنفکران از سابقه بسیار طولانی تری در جامعه ایران برخوردارند. جامعه ایران در برهه های مختلف از لحاظ فکری و سیاسی متاثر از آنها بوده است. لکن در مورد روشنفکران باید عنوان داشت که سابقه حضور آنها به زمان آگاهی ایرانیان از عقب مانگی خویش و متعاقب آشنایی ایرانیان با غرب، بر می گردد. این قشر جدید نیز مانند علما تمام سعی و تلاش شان بر آن بود تا جامعه ایران را در مسائل فکری و سیاسی تحت تاثیر قرار دهند. علما و روشنفکران در این مسیر(یعنی اثر گذاری بر جامعه ایران از لحاظ فکری و سیاسی) نوعی تداخل مسئولیت پیدا می کردند. این تداخل مسئولیت می توانست سه نوع رابطه را میان آنها حکمفرما کند؛ تعامل و همکاری میان آنها، تقابل نسبت به همدیگر و سرانجام بی تفاوتی نسبت به یکدیگر.
ما در این نوشتار بر آنیم تا رابطه علما و روشنفکران را بر مبنای این سه نوع رابطه(تعامل، تقابل، بی تفاوتی) در مقطعی از تاریخ ایران یعنی از مقطع نهضت مشروطه تا پیروزی انقلاب اسلامی مورد بررسی و تحلیل قرار دهیم. در نوشته حاضر از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بهره گرفته شده است. همچنین برای جمع آوری مطالب نیز تکیه اصلی بر منابع کتابخانه ای می باشد.