عودلاجان؛ روایت مرگ یک محله: مطالعه پیامدهای معنایی تغییرات فضایی، در محله عودلاجان تهران

مقاله حاضر، پیامدهای معنایی تغییرات فضا را در محله عودلاجان تهران بررسی کرده است. این محله، یکی از قدیمی‏ترین محلات شهر تهران است که در سال‏های اخیر، با هجوم منطق اقتصادی بازار، تغییرات فراوانی کرده و از یک محله فرهنگی تاریخی به یک محدوده اقتصادی حاشی های بازار تهران، تبدیل شده است. این تغییرات فضا بافت معنایی و نشانه‏ای محله را هم تغییر داده است. در این تحقیق، با روش نظریه داده‏بنیاد، فرآیند مرگ محله عودلاجان و این تغییر و تحولات ارزیابی شده و نظریه روش‏شناختی غالب این نظریه، نظریه گلیزری (1978) است. اطلاعات، با استفاده از مصاحبه نیمه‏ساخت‏یافته و مشاهده میدانی جمع آوری شده اند و یافته ها نشان می دهند شش موضوع اصلی درهم تنیده، مراحل مرگ محله عودلاجان را ایجاد کرده اند. این مباحث عبارت اند از: ویرانی پیشینه تاریخی؛ جدال‏ نهادها؛ رواج ناامنی؛ مردانه‏شدن فضا؛ زوال همسایگی و مرگ هویت محله‏ای. درواقع، منطق اقتصادی سودمحور بازار تهران، برای کسب مشروعیت حضور در این محله، هم پای ‏بی نظمی ها و جدال نهادها عاملی بنیادی در آغاز تغییرات فضا و تسریع روند آن بوده است. این عامل، مسائل دیگر مطرح شده در این موضوعات را ایجاد یا تشدید کرده است. دراین میان، موضوع اصلی «اقتصادی کردن ‏فعالیت های محله‏ای» است که هم پای منطق اقتصادی ارتباط این مباحث را محکم کرده است.