اثر محلول های فعال کننده اسپرم بر کارآیی تکثیر مصنوعی ماهیان گطان (Luciobarbus xanthopterus) و کپور علفخوار (Ctenopharyngodon idella)

ماهی گطان از ماهیان بومی خوزستان بوده که تاکنون مطالعات زیادی روی تکثیر آن صورت نگرفته است. لذا در این تحقیق، نقش محلول های فعال کننده نمکی روی کیفیت اسپرم و قابلیت لقاحی آن در مقایسه با ماهی کپور علفخوار مورد ارزیابی قرار گرفت. به این منظور از 5 فعال کننده نمکی، آب کارگاه و آب مقطر (به عنوان شاهد) در 3 تکرار استفاده گردید. پس از انتقال مولدین به سالن تکثیر و آماده سازی مولدین، اسپرم و تخم مورد نیاز استحصال گردیده و سنجش پارامترهای تحرک اسپرم صورت گرفته و سپس جهت فعال سازی اسپرم ها از فعال کننده های نمکی استفاده و پس از گذشت 12 ساعت از عمل لقاح، وضعیت موفقیت لقاح مورد ارزیابی قرار گرفت. بر اساس نتایج حاصله، بیشترین میزان تحرک اسپرم و میزان لقاح در ماهی گطان به ترتیب در محلول های a2 (Tris Hcl 20 mM، NaCl 50mM)، a3 (CaCl2 2.5mM) و a4 (Tris Hcl 30 mM، KCl 30mM، NaCl 50mM) و کمترین آن در آب کارگاه و آب مقطر مشاهده گردید (001/0P<). همچنین بیشترین میزان فعالیت و تحرک اسپرم و میزان لقاح در ماهی کپور علفخوار به ترتیب در محلول های a2، a4 و محلول کاربامید مشاهده گردید که با سایر محلول های به کار رفته اختلاف معنی داری در سطح 001/0 داشتند. بر اساس نتایج حاصله می توان چنین نتیجه گیری نمود که بیشترین میزان تاثیر را در بین فعال کننده های نمکی به کار رفته در این تحقیق محلول فعال کننده a2 داشت به طوری که باعث افزایش حدودا 7 برابری در میزان تحرک اسپرم و افزایش 20 درصدی در میزان لقاح تخم گردیده است.