تفاوت های علوم تجربی، علوم اجتماعی و علوم انسانی از نگاه شاخص های علم-سنجی موسسه ی اطلاعات علمی (ISI)

داده های برگرفته از پایگاه های اطلاعاتی موسسه اطلاعات علمی (ISI ) و شاخص های علم سنجی حاصل از این داده ها، مبنای قضاوت در مورد توسعه و اثرگذاری علمی است. هدف از این مقاله، تبیین تفاوت های بین علوم تجربی، علوم اجتماعی و علوم انسانی از منظر شاخص های علم سنجی ISI است.
با بازتحلیل یافته های آماری برخی متون علم سنجی، استخراج آمارهایی از وب سایت ISI و مرور برخی متون مربوط تفاوت های علم سنجی سه قلمرو علوم تجربی، علوم اجتماعی و علوم انسانی بررسی شده است.
محدودیت های ناشی از پایگاه های استنادی، از جمله پایگاه های اطلاعاتی ISI از یک سو و تفاوت های ماهوی و درونی رشته ها و حوزه های مختلف علوم، کاربرد یکسان و تفسیر بی ملاحظه شاخص های علم سنجی را زیر سوال می برد. عواملی چون تفاوت میزان تحت پوشش قرار گرفتن علوم تجربی، علوم اجتماعی و علوم انسانی در ISI ، یکسان نبودن جهت گیری های ملی
(یا بین المللی) مجلات نمایه شده در ISI بر حسب قلمروها، حوزه ها و رشته های مختلف علوم، تفاوت در کم وکیف تکوین و توسعه نظریه ها و متعاقب آن، تنوع الگوهای نشر و استناد و رفتارهای ارجاع دهی پژوهشگران حوزه های علوم، تفاوت در محمل های نشر و مخاطبان هدف، مانع زبان (غالب بودن زبان انگلیسی در نمایه نامه های ISI )، گرایش بیشتر به تالیف فردی در برخی رشته ها نسبت به برخی دیگر و استناد به رسانه های مختلف ارتباطی مکتوب در علوم اجتماعی و انسانی در مقایسه با علوم تجربی و... تفاوت هایی را در کارکردهای علم سنجی برای این رشته ها و حوزه ها سبب شده است.
با توجه به محدودیت و نامتوازن بودن علم سنجی برای همه رشته های علمی با تکیه صرف بر پایگاه های اطلاعاتی ISI ، روش شناسی پیشنهادی جدیدی برای علم سنجی، به ویژه در حوزه های علوم انسانی و حوزه های کیفی علوم اجتماعی لازم است که تلفیقی از روش های کنونی علم سنجی و داوری کیفی خبرگان هر حوزه باشد.