بررسی اثر مقادیر مختلف سوپرجاذب رطوبت و اسید هیومیک در شرایط کم آبیاری بر برخی ویژگی های اگرواکولوژیکی ذرت (Zea mays L.) به روش سطح پاسخ

امروزه مصرف متعادل و بهینه ی کود و آب از مهم ترین عوامل افزایش تولید و بهره وری کیفیت محصولات کشاورزی محسوب می شوند. به منظور برآورد مقادیر بهینه ی سوپرجاذب رطوبت، اسید هیومیک و آب آبیاری در زراعت ذرت (Zea mays L.) آزمایشی با استفاده از روش سطح پاسخ، در قالب طرح باکس-بنکن طراحی و در سال زراعی 93-1392 در مزرعه ی تحقیقاتی دانشکده ی کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. تیمارهای آزمایشی با توجه به سطوح پایین و بالای سوپرجاذب رطوبت (80 و 160 کیلوگرم در هکتار)، اسید هیومیک (چهار و هشت کیلوگرم در هکتار) و حجم آب آبیاری (100 و 50 درصد نیاز آبی) با استفاده از نرم افزار مشخص شدند که با در نظر گرفتن سه تکرار برای نقطه ی مرکزی، در مجموع 15 ترکیب تیماری حاصل شد. نتایج آزمایش نشان داد که عملکرد دانه به طور معنی داری تحت تاثیر اثرات اسید هیومیک و آبیاری از جزء خطی مدل رگرسیونی و اثرات درجه دو سوپرجاذب و آبیاری از جزء درجه دو مدل رگرسیونی قرار گرفت، به طوری که بیش ترین میزان عملکرد دانه (24489 کیلوگرم در هکتار) زمانی حاصل شد که به ترتیب از 120 و هشت کیلوگرم در هکتار سوپرجاذب رطوبت و اسید هیومیک استفاده شد و در طول فصل رشد 300 مترمکعب در هکتار آب در اختیار گیاه قرار گرفت. بیش ترین تاثیرگذاری اسید هیومیک در بهبود عملکرد ماده ی خشک در سطح میانی این کود (شش کیلوگرم در هکتار) حاصل شد، ضمن این که افزایش دو برابری اسید هیومیک مصرفی از چهار به هشت کیلوگرم در هکتار منجر به افزایش هفت درصدی میزان پروتئین دانه شد. در سناریوی اقتصادی با مصرف به ترتیب 06/126 و 19/7 کیلوگرم در هکتار سوپرجاذب رطوبت و اسید هیومیک و 47/347 مترمکعب در هکتار آبیاری عملکرد دانه ای معادل 26708 کیلوگرم در هکتار به دست آمد. در سناریوی اقتصادی-زیست محیطی دست یابی به حداکثر عملکرد دانه (26309 کیلوگرم در هکتار) و حداکثر کارآیی مصرف آب (23/5) زمانی محقق شد که از 63/123 کیلوگرم در هکتار سوپرجاذب، 19/7 کیلوگرم در هکتار اسید هیومیک و 23/323 مترمکعب در هکتار آبیاری استفاده شد و از آنجایی که از دیدگاه اکولوژیک، سناریوی اقتصادی-زیست محیطی نسبت به دو سناریوی دیگر دارای اولویت است، به نظر می رسد با استفاده از مقادیر بهینه ی منابع در این سناریو می توان ضمن دست یابی به تولید پایدار ذرت، آلودگی های زیست محیطی را به حداقل رساند.