بررسی شاخص فرسایش پذیری خاک در اراضی لسی حوزه آبخیز کچیک استان گلستان

روش هایی متفاوت برای ارزیابی شاخص فرسایش پذیری خاک وجود دارد که مهم ترین آن شاخص فرسایش پذیری ویشمایر و اسمیت است. این پژوهش با هدف بررسی میزان توانایی شاخص فرسایش پذیری ویشمایر و اسمیت در منطقه مورد مطالعه با توجه به مقادیر بالای سیلت و آهک خاک های لسی شرق استان گلستان و اختلاف منطقه مورد مطالعه از لحاظ درصد سیلت، آهک و بارندگی با مناطق شرق آمریکای مرکزی که این شاخص در آن ها ایجاد شده، شکل گرفته است. در این پژوهش فرسایش پذیری خاک به دو روش نموگراف ویشمایر و اسمیت و تعیین مقدار حقیقی آن انجام شد. در این راستا، سه کرت اندازه گیری انتخاب و مقدار فرسایش واقعی کرت ها در طی دو سال بارش با شدت های 7/5 الی 7/12 میلی متر بر ساعت اندازه گیری شد. شاخص ویشمایر و اسمیت در حدود 05/0 تا 092/0 مگاگرم در ساعت بر مگاژول در میلی متر به دست آمد. ارزیابی دقت شاخص ویشمایر از نتایج مقدار فرسایش واقعی (A) و نیز مقادیر به دست آمده با استفاده از مدل SWAT و دو شاخص فرسایش دهندگی، (R) مبتنی بر شدت بارش نیم ساعته و روش فورنیه انجام شد. نتایج نشان داد که شاخص ویشمایر و اسمیت نسبت به مقدار واقعی فرسایش پذیری به دست آمده از کرت ها و شدت بارش نیم ساعته 182 برابر و با R فورنیه 11/4 برابر و این شاخص در اندازه گیری با مدل SWAT و شدت بارش نیم ساعته شش برابر و با شاخص فورنیه 35/0 برابر بدست آمد. نتایج به دست آمده برآورد بیشتر شاخص فرسایش پذیری ویشمایر و اسمیت در خاک های مورد مطالعه را نشان می دهد. ضعف کارایی این شاخص در اراضی لسی، لزوم پژوهش بیشتر در این زمینه را اجتناب ناپذیر می سازد.