بازخوانی رابطه حقوق و ایدئولوژی در پرتو مطالعات میان رشته ای

رابطه حقوق و ایدئولوژی، مسئله ای پیچیده و مناقشه برانگیز است. این موضوع تا حد زیادی ناشی از تفاوت دیدگاه درباره تعریف مفاهیم ایدئولوژی و حقوق و همچنین راه های مختلفی است که این دو به هم مرتبط می شوند. در این بین، ناهمگونی ادبیات موجود درباره ایدئولوژی، بیشترین سهم را به خود اختصاص داده است. بر این اساس، به منظور تبیین رابطه حقوق و ایدئولوژی، ابتدا رویکردهای متفاوت نسبت به مفهوم ایدئولوژی و همچنین تعاریف عام و خاص آن، از طریق مطالعات میان رشته ای تبیین شده وسپس مفهوم منتخب نگارنده از ایدئولوژی ارائه می گردد. در ادامه، نظریه های مربوط به رابطه حقوق و ایدئولوژی ذیل سه عنوان کلی استقلال حقوق، خادمیت حقوق و تاثیرپذیری آن دسته بندی می شود. بررسی نظریه های یادشده حاکی از این است که نظریه استقلال در اثبات خودبسندگی حقوق، توفیقی نداشته و عقیده خادمیت نیز قادر به پاسخ گویی به پرسش های اساسی درباره ادعاهایش، نبوده و همچنین، نظریه تاثیرپذیری از درک تاثیر متقابل حقوق بر ایدئولوژی غفلت کرده است. بااین حال، دیدگاه مبتنی بر رابطه متقابل حقوق و ایدئولوژی، ضمن مفروض گرفتن تعریف خاصی از ایدئولوژی، توجه ما را به اهمیت مولفه های سیاسی و جامعه شناسانه در فهم و تفسیر حقوق جلب کرده و نقش حقوق را در تغییر فرهنگ سیاسی و ایدئولوژی حاکم بر جامعه، خاطرنشان می سازد.