اثر تنش خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه ارقام سنتتیک مقاوم به خشکی و اکوتیپ های رازیانه (Foeniculum vulgare Mill.)

در این پژوهش اثر تنش خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه ژنوتیپ های مختلف رازیانه در بهار سال 1393 در مزرعه تحقیقاتی پردیس ابوریحان دانشگاه تهران بررسی شد. آزمایش به صورت کرت های خرد شده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. دو رژیم آبیاری بدون تنش و تنش خشکی در کرت های اصلی و شش ژنوتیپ رازیانه شامل دو رقم سنتتیک مقاوم به خشکی (سنتتیک زودرس و میان رس) و چهار اکوتیپ والدی (فسا، مشکین شهر، هشتگرد و فزوه) در کرت های فرعی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر تنش خشکی بر صفات عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، تعداد چتر و تعداد چترک معنی دار بود. کلیه صفات مورد مطالعه تحت شرایط تنش خشکی کاهش یافتند که بیشترین درصد کاهش مربوط به عملکرد دانه (40 درصد) بود. البته اختلاف معنی داری بین ژنوتیپ های مورد مطالعه از نظر کلیه صفات مورد بررسی وجود داشت. به طوری که بیشترین عملکرد دانه متعلق به اکوتیپ فزوه با 1125 کیلوگرم در هکتار در شرایط بدون تنش و کمترین مقدار عملکرد دانه متعلق به اکوتیپ فسا با 434 کیلوگرم در هکتار در شرایط تنش خشکی بود. ارقام سنتتیک میان رس و زودرس در شرایط تنش خشکی بیشترین عملکرد دانه را تولید کردند. در این آزمایش، شاخص نمره تحمل به تنش ژنوتیپ ها محاسبه شد و ارقام سنتتیک زودرس و سنتتیک میان رس با داشتن بالاترین میزان شاخص نمره تحمل به تنش به عنوان متحمل ترین ژنوتیپ ها به خشکی شناسایی شدند. این ارقام در محیط های با آب و هوای متغیر به ویژه شرایط کمبود آب می توانند عملکرد اقتصادی و پایدارتری تولید کنند.