تجزیه دی آلل به منظور برآورد پارامترهای ژنتیکی در صفات عملکرد و اجزای عملکرد گندم نان (Triticum aestivum L.) در شرایط مزرعه ای نرمال و تنش شوری

شوری یکی از تنش های غیرزیستی است که باعث به هم خوردن تعادل در رشد و در نهایت کاهش عملکرد می شود. در این پژوهش به منظور مطالعه عملکرد و اجزای عملکرد، هفت رقم گندم نان ایرانی به همراه نتاج حاصل از تلاقی دی آلل کامل، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دو شرایط نرمال (آبیاری با آب نرمال با هدایت الکتریکی dS/m 2) و تنش شوری (آبیاری با آب شور پمپا‍ژ شده از مخزن جداگانه با هدایت الکتریکی dS/m 14) در سال 1393 در مزرعه مرکز ملی شوری ایران کاشته شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که در هر دو شرایط نرمال و تنش شوری بین 49 ژنوتیپ مورد ارزیابی برای صفات عملکرد، وزن زیست توده، طول سنبله، تعداد دانه در سنبله، تعداد پنجه، تعداد سنبلچه در سنبله و وزن صد دانه تفاوت معنی داری در سطح یک درصد وجود دارد. نتایج تجزیه دی آلل نشان داد واریانس افزایشی و GCA برای همه صفات در شرایط نرمال و تنش شوری معنی دار بود. معنی داری آثار غلبه برای اکثر صفات در شرایط تنش و نرمال حاکی از این بود که گزینش صفات در نسل های آخر دوره به نژادی می تواند منجر به بهبود صفات برای تحمل به تنش شوری در مواد ژنتیکی مورد مطالعه شود. رقم روشن برای صفات عملکرد، وزن زیست توده و تعداد پنجه، رقم بم برای وزن صد دانه و رقم کویر برای صفت تعداد سنبلچه در سنبله، دارای بیش-ترین ترکیب پذیری عمومی بودند و می توانند به منظور به نژادی این صفات مورد استفاده قرار گیرند. برآورد وراثت پذیری عمومی بالا و وراثت پذیری خصوصی متوسط و بالا برای صفات مورد مطالعه در این پژوهش حاکی از امیدبخش بودن این مواد ژنتیکی برای به نژادی در شرایط نرمال و همچنین تحمل به تنش شوری بود.