ارزیابی منابع مقاومت به بیماری زنگ زرد در ژنوتیپ های منتخب گندم در برابر نژاد های Puccinia striiformis f. sp. tritici

زنگ زرد گندم با عامل قارچی Puccinia striiformis f. sp. tritici، مهم ترین بیماری از لحاظ میزان خسارت وارده به محصول گندم در سراسر جهان می باشد. مطمئن ترین روش جهت کنترل این بیماری استفاده از ارقام مقاوم است. لذا تعیین نژاد عامل بیماری و بررسی مقاومت میزبان در مراحل مختلف رشدی جهت تهیه ارقام مقاوم، کاملا ضروری است. به منظور بررسی منابع مقاومت، 19 ژنوتیپ گندم به همراه بولانی به عنوان شاهد حساس، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار کشت و در مرحله گیاهچه ای با 20 نژاد 6E158A+، 230E158A+، 198E150A+، 134E150A+، 6E150A+، 166E150A+، 198E130A+، 166E158A+، 70E0A+، 6E16A+، 102E134A+، 6E134A+، 6E130A+، 6E150A+، 6E6A+، 70E50A+،6E18A+، 134E22A+، 166E254A+ و 166E134A+ ارزیابی شدند. در بررسی اجزای مقاومت به زنگ زرد، صفات دوره کمون و تیپ آلودگی در گلخانه ثبت شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که در شرایط این نژادها بین ژنوتیپ های گندم برای هر دو صفت اختلاف بسیار معنی داری وجود دارد. 30 درصد ژنوتیپ ها (Mv17، M-85-7، Aflak، Morvarid، Sivand و Parsi) نسبت به تمام نژادهای مورد مطالعه دارای مقاومت کامل بودند. در ژنوتیپ های مقاوم مذکور احتمال می رود هر یک از ژن های مقاومت Yr1،Yr3،Yr4،Yr5،Yr10،Yr15،Yr24 و یا ژن های مقاومت گیاهچه ای ناشناخته دیگری که تاکنون شناسایی نشده اند به تنهایی و یا ترکیبات مختلف از یکدیگر وجود داشته باشند. از ژنوتیپ های مقاوم می توان به عنوان منابع مقاومت نسبت به نژادهای مورد مطالعه در برنامه-های اصلاحی استفاده نمود.