پایش و پهنه بندی خصوصیات خشکسالی هواشناسی با استفاده از مدل زنجیره مارکوف و روش های زمین آمار (مطالعه موردی: استان قزوین)

خشکسالی هواشناسی هنگامی روی می دهد که بارندگی در هر بازه زمانی کمتر از بازه بلند مدت آن رخ دهد. اغلب شاخص های بررسی خشکسالی زمانی که خشکسالی به وقوع می پیوندد، مورد استفاده قرار می گیرند. این در حالیست که برای مدیریت خشکسالی در ابتدا نیاز به شناخت و تعیین ویژگی های خشکسالی از نظر احتمال وقوع، شدت و گسترش آن می باشد. در این تحقیق از شاخص بارش استاندارد (SPI) به عنوان شاخص منتخب جهت پایش خشکسالی در ایستگاه های بارانسنجی واقع در داخل استان قزوین با طول دوره آماری مشترک 37 ساله (1971-2008) در مقیاس های زمانی 1، 3، 6، 9، 12، 24 و 48 ماهه استفاده گردید. سپس با استفاده از مدل زنجیره مارکوف و چهار روش میان یابی، اقدام به بررسی و پایش ویژگی های مختلف خشکسالی گردید. نتایج نشان داد با افزایش مقیاس زمانی، مقادیر مثبت و منفی از نظر فراوانی کاهش و از نظر تداوم افزایش یافته است. با توجه به نتایج ماتریس احتمال انتقال، حالت تقریبا نرمال غالب بوده و کمترین دوره بازگشت مربوط به حالت تقریبا نرمال و پس از آن، حالات مرطوب ملایم و خشک ملایم می باشد. همچنین مدل گوسی در مقیاس های زمانی 1، 6، 9، 12و 24 ماهه و مدل نمایی در مقیاس های زمانی 3 و 48 ماهه، مناسبترین مدل ها جهت برازش واریوگرام انتخاب گردید. در نهایت، بهترین روش میان یابی در هر مقیاس جهت تهیه نقشه های وسعت خشکسالی در سال آبی 1386-1387بدست آمد که نتایج نشان داد با افزایش مقیاس زمانی ، وسعت خشکسالی و همچنین وضعیت خشکسالی ها از شرق به غرب استان کاهش یافته است.