بازشناسی الگوهای زمانی و مکانی در مرتع از دیدگاه دانش بومی عشایر کوچرو ایل بویراحمد

ایران کشوری است با فرهنگ کهن که طی زمان های طولانی ساکنان آن برای تطبیق با حوادث و رویدادهای اطراف خود بنا به سلیقه و ابتکارات محلی در زمینه های مختلف، طبقه بندی ها، اسامی و فن آوری های گوناگونی را بوجود آورده اند. این منابع غنی دانش با سرعتی غیر قابل تصور در حال فرسایش هستند که در واقع بخشی از فرآیند تخریب فرهنگ های محلی و بومی است؛ لذا حفاظت و گردآوری این اطلاعات از اهمیت زیادی برخوردار است. در این مطالعه سعی شد تا بخشی از دانش عشایر ایل بویراحمد در زمینه بازشناسی زمان و مکان که نقش چشمگیری را در شکل دهی فعالیت های گوناگون بهره برداری در عرصه مرتع ایفا می کند بررسی و مکتوب گردد. این مطالعه در مرتع دیلگان که در زمره مناطق سردسیری استان کهگیلویه و بویراحمد بوده و سکونت گاه ییلاقی طوایفی از عشایر ایل بویر احمد است، صورت پذیرفت. جهت جمع آوری اطلاعات از پژوهش مشارکتی بهره گرفته شد. با توجه به اشراف شبانان مجرب به اجزای زمانی و مکانی، مصاحبه ها به دو قسمت مصاحبه از شبانان و سایر افراد تقسیم گردید و از طریق مصاحبه آزاد و مشاهده ضمن کار، اطلاعات لازم درباره دانش ایشان نسبت به تقویم محلی و شناسایی مکان های پیرامون در مرتع کاوش و ثبت شد. در نهایت متن مصاحبه ها به شیوه تحلیل محتوا تجزیه و ترکیب شده است. نتایج این بررسی مبین آن است که بومیان منطقه در دانش روایی خود تقویم روزانه و سالانه ای دارند که فعالیت های خود را بر طبق آن تنظیم می نمایند. تقویم روزانه ایشان شامل دوازده بخش است که زمان های مختلف شبانه روز بر مبنای آن نام گذاری می شود. همچنین در تقویم سالانه ایشان، ایام مختلف سال در سیزده واحد زمانی متفاوت طبقه بندی شده است که فعالیت های سالانه عشایر (نظیر کوچ، برداشت محصول، برداشت گیاهان خوراکی و دارویی و...) منطبق با این تقویم روایی صورت می پذیرد. با توجه به آنچه که گفته شد توصیه می شود موضوع شناسایی الگوهای طبقه بندی و نام گذاری زمان و مکان در نظام های سنتی روستایی و ایلیاتی از ناحیه متولیان مدیریت مرتع مورد تحقیق بیشتر قرار گیرد تا امکان تحلیل واقع بینانه تری از زمینه تحقیق پیش رویشان فراهم شده و راهکارهای عملی تری نیز در جهت پیشبرد اهداف ارائه گردد.