تعیین ظرفیت شبکه ریلی ایران با استفاده از سیستم اطلاعات مکانی (GIS)

سیستم حمل ونقل ریلی از تعامل مجموعه ای از تجهیزات و عملیات تشکیل شده است که توانایی و ظرفیت یک سیستم ریلی در حمل ونقل بار و مسافر را تعیین می کند. بدین منظور محاسبه ظرفیت و تحلیل نحوه تغییرات کلیه عوامل موثر بر آن مهم و شناخت آن ها کمک شایانی در ارتقاء سطح بهره برداری شبکه ریلی دارد. روش های مختلفی برای محاسبه ظرفیت وجود دارد که با توجه به نوع شبکه و نحوه استفاده از آن می توان از آن ها بهره گرفت که در حال حاضر در کشور ایران، به دلیل اینکه شبکه ریلی دارای تنوع استفاده به صورت باری، مسافری و یا ترکیبی (باری و مسافری) است، از روش محاسبه ظرفیت راه آهن که به رابطه ظرفیت عملی مشهور است (رابطه Scott) استفاده می شود. در این زمینه، هدف تحقیق حاضر که برای اولین بار صورت می پذیرد، این است که برای محاسبه ظرفیت از توانمندی های سیستمهای اطلاعات مکانی بهره جسته و با طراحی و پیاده سازی یک سیستم اطلاعات مکانی تحت وب، وضعیت ظرفیتی عملیاتی شبکه ریلی را به صورتی نوین و با کارایی بیشتر نسبت به روش های متداول تعیین نماید. بدین منظور محیطی GIS مبنا طراحی گردید که به پایگاه داده های مختلف شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران ازجمله پایگاه سیر و حرکت متصل شده و ضمن مشاهده وضعیت فعلی ظرفیتی شبکه، راهکارهایی برای استفاده از ظرفیت خالی، بالا بردن ظرفیت شبکه و همچنین رفع گلوگاه های ظرفیتی شبکه ریلی مطرح می کند. استفاده از این شیوه، نه تنها باعث افزایش سرعت و دقت محاسبه ظرفیت شبکه شد، بلکه باعث بهبود تصمیم گیری مدیریتی جهت استفاده از ظرفیت خالی شبکه به منظور فروش این ظرفیت به شرکت های متقاضی و کسب درآمد برای شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران نیز گردید تا جایی که قبل از شروع هر فصل یا سال، می توان قراردادهای مناسبی برای تقاضای صاحبان بار و مسافر در شبکه ریلی منعقد نمود.