دشواری گفت و گو

پیشتر یادداشتی با عنوان «هابرماس و ابژه های ایرانی» در نقد کتاب هابرماس و روشنفکران ایرانی نوشته ام که در روزنامه شرق (سه شنبه 9 شهریور 1395) منتشر شده است. مطالب آن نوشته را در این جا تکرار نخواهم کرد. در کتاب مذکور نکات تامل برانگیزی درباره نسبت روشنفکران ما با هابرماس مطرح گشته است. از جمله آن نکات، یکی آن است که هابرماس روشنفکران ایرانی را فاقد پشتوانه تئوریک(ص223) دیده و دانسته است. دیگر آن که گفته شده است که میان هابرماس و روشنفکران ایرانی رابطه سوژه ابژه حاکم بوده و هابرماس از موضع «سوژه» و از بالا به روشنفکران ایرانی به عنوان «ابژه «های متعلق شناخت می نگریسته است (ص411). این دو نکته حاکی از آن است که طرفین در جایگاه مساوی و برابر نبوده اند. از این رو می توان گفت که اساسا گفت وگویی جدی و راستین میان هابرماس به عنوان فیلسوف گفت و گو و روشنفکران ایرانی شکل نگرفته است.