تحلیل مسیر همبستگی های ژنتیکی ویژگی های مورفولوژیکی موثر بر عملکرد و گروه بندی ژنوتیپ های توت فرنگی با استفاده از روش های آماری چند متغیره

به منظور تعیین روابط بین عملکرد و اجزای عملکرد، تجزیه همبستگی ها و تعیین اثر مستقیم و غیر مستقیم ویژگی های مورفولوژی بر عملکرد 20 ژنوتیپ توت فرنگی، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی کردستان مورد بررسی قرار گرفت. پانزده ویژگی شامل تعداد و سطح برگ، نسبت طول به عرض برگ، اندازه و وزن میوه، عملکرد، طول دمبرگ، تعداد گل آذین در بوته، تعداد میوه، طول گل آذین، تعداد ساقه رونده، تعداد تاج، تعداد گل در بوته و تعداد گل در گل آذین اندازه گیری شدند. با استفاده از تجزیه به مولفه های اصلی چهار مولفه اول 73 درصد از کل واریانس متغیرها را توجیه نمودند. با توجه به دندروگرام تجزیه کلاستر به روش وارد و بر اساس مربع فواصل اقلیدسی و با در نظر گرفتن خط برش در فاصله پنج، ژنوتیپ های توت فرنگی مورد مطالعه به پنج گروه اصلی تقسیم شدند. نتایج حاصل از تجزیه بای پلات تا حدود نسبتا زیادی با نتایج حاصل از تجزیه به مولفه های اصلی و تجزیه کلاستر مطابقت داشت. در تجزیه همبستگی های فنوتیپی و ژنتیکی ویژگی ها، اکثر همبستگی های ژنتیکی، روند مشابهی را با همبستگی های فنوتیپی نشان دادند و در اکثر موارد همبستگی های ژنتیکی بیشتر از همبستگی های فنوتیپی بودند. همبستگی ژنتیکی و فنوتیپی مثبت و معنی داری بین ویژگی های تعداد برگ، طول دمبرگ، طول گل آذین، تعداد تاج، تعداد گل آذین، تعداد گل درگل آذین، تعداد گل در بوته، درصد تشکیل میوه، تعداد میوه، حجم و وزن میوه با عملکرد مشاهده شد. همبستگی ژنتیکی معنی دار بین ویژگی های تعداد ساقه رونده و نسبت طول به عرض برگ با ویژگی عملکرد مشاهده نشد. نتایج رگرسیون گام به گام نشان داد که درصد تشکیل میوه، حجم میوه و تعداد میوه با ضریب تبیین 95/0 وارد مدل شدند. نتایج تجزیه علیت نشان داد که ویژگی حجم میوه بیشترین اثر مستقیم و مثبت را بر عملکرد داشت و ویژگی تعداد میوه بالاترین اثر غیرمستقیم و منفی را از طریق حجم میوه بر عملکرد توت فرنگی دارا بود.