نقد نجیبانه (نقد کتاب تاریخ کشیک خانه همایون اثر ملک الشعراء نورالدین محمد شریف کاشانی متخلص به نجیب)

آگاهی ما از آخرین سال های سلطنت دودمان صفوی در ایران متاسفانه همواره با ابهام و نواقصی همراه است. این دوره دیگر کسانی چون درویش توکلی ندارد که صفوه الصفا بنگارد یا فضل خنجی که عالم آرای امینی بنگارد. دیگر تاریخ نگارستان در آن دوران نگارش نشد و تاریخ جهان آرایی پدید نیامد و افوشته ای نبود تا در نقاوه الآثاری جدید، شرح سلطنت شاه عباس ثانی و شاه سلیمان را بنگارد. کسی هم به مانند ملا جلال الدین منجم شیرازی یافت نشد که روزنامه بنگارد و البته این تعدادی بود از بیش از پنجاه کتاب تاریخ مطول یا موجز در باب تاریخ صفویان. اما به هر روی آگاهی از تاریخ سلطنت شاه سلیمان و شاه سلطان حسین بیشتر از مطالب استخراجی از سفرنامه های خارجیان است که به ایران مسافرت کرده اند مانند کمپفر و تاورنیه یا شاردن و آدام الئاریوس و البته یکی دو سفرنامه از ایرانیان معاصر این سلاطین نظیر سفینه سلیمانی از محمدربیع بن محمد ابراهیم در شرح سفارت محمدحسن بیگ سفیر شاه سلیمان در دربار سیام. اما سال گذشته با انتشار اثری ارزشمند از این برهه تاریخ ایران به نام تاریخ کشیک خانه همایون اثر نورالدین محمد شریف کاشانی، برگی دیگر از آگاهی تاریخی سال های پایانی سلطنت صفویان ورق خورد. کتابی ارزشمند از کتابخانه سلطنتی سابق که توسط دو تن از دانشمندان عصر حاضر، دکتر علی اصغر دادبه و استاد مهدی صدری، و به همت مرکز نشر میراث مکتوب با صفحه آرایی خوب و زیبا و تجلید مناسب در دو شکل روانه بازار نشر شده است. مع الوصف، تصحیح یک مقدمه ناقص و به دور از برخی ملاحظات تاریخی دارد. همچنین از منظر نسخه پژوهی و بررسی آن نیز ایرادهایی بر اثر وارد است. از این رو، در مقاله پیش رو، کوشیده ایم با بررسی کتاب، برخی ایرادهای اساسی و بنیادین آن را نشان دهیم و پیشنهادهایی برای رفع برخی نواقص ارائه کنیم.