شناسایی ژنوتیپ های جو (Hordeum vulgare L.) متحمل به خشکی با استفاده از شاخص های تحمل تنش

تنش خشکی انتهای فصل از مهم ترین عوامل محدودکننده تولید محصولات کشاورزی است. به منظور شناسایی ارقام متحمل به خشکی جو از بین 79 رقم خارجی و یک رقم شاهد ایرانی و نیز تعیین ارتباط بین اجزای عملکرد با شاخص های تحمل به تنش، آزمایشی تحت شرایط آبیاری نرمال و تنش آبی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز انجام شد. از بین شاخص های مختلف تحمل به خشکی،MP، HMP، GMPو STIبیشترین همبستگی مثبت و معنی دار را با عملکرد در هردو شرایط آبیاری نرمال و تنش آبی نشان دادند و به عنوان بهترین معیارهای تعیین ارقام متحمل تعیین گردیدند. بعلاوه، عملکرد بیولوژیک، تعداد سنبله و وزن صد دانه در هر دو شرایط همبستگی مثبت و معنی داری را با شاخص های تحمل نشان دادند. با توجه به نتایج تجزیه به مولفه های اصلی، دو مولفه اول توانستند درمجموع 97 درصد از تغییرات را توجیه نمایند که مولفه اول به عنوان مولفه مقاومت و پایداری عملکرد و مولفه دوم به عنوان مولفه حساسیت معرفی شدند. با توجه به آنالیزهای آماری مختلف انجام شده ارقام 88 و 145 به عنوان متحمل ترین ارقام شناسایی شدند. تجزیه خوشه ایبر اساس شاخص های تحمل تنش و عملکرد در هر دو شرایط تنش و بدون تنش 80 رقم موردبررسی را در چهار گروه مجزا قرارداد. نتایج این تحقیق منبع مناسبی برای استفاده در برنامه های اصلاحی ارقام جو پاییزه برای افزایش تنوع ژنتیکی ژرم پلاسم ایرانی و نیز تولید ارقام متحمل به خشکی فراهم می آورد.