تاثیر کاهش فصل رشد محصولات زراعی پاییزه بر بهره برداری پایدار از منابع آب زیرزمینی

در حال حاضر قسمت عمده ای از آب مورد نیاز بخش‏ های کشاورزی، صنعت و سایر مصارف استان خراسان رضوی با استفاده از منابع محدود زیرزمینی تامین می ‏شود اما روند کنونی مصرف آب در بخش های مختلف از جمله کشاورزی موجد نگرانی های جدی در زمینه دوام کمیت و کیفیت آب قابل دسترس برای تامین نیازهای آینده ای نه چندان دور در این استان است. به منظور دستیابی به رهیافتی برای کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی استان و نیز تعیین پتانسیل تولید گندم، جو و کلزا به عنوان مهم ترین محصولات زراعی پاییزه استان در اثر کاهش فصل رشد، مطالعه ای در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی انجام شد. در سال های انجام مطالعه، آزمایشات تکراردار برای همه محصولات به صورت کرت های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار به اجرا درآمد به گونه ای که تاریخ های کاشت به عنوان کرت های اصلی و تنوعی از ارقام این محصولات از طریق کرت های فرعی مورد بررسی قرارگرفتند. نتایج حاکی از آن است که با وجود کوتاه شدن فصل رشد در اثر تاریخ کاشت های پیشنهادی برای این محصولات، پتانسیل تولید دانه قابل قبول است، گرچه از نظر عملکرددانه نسبت به تاریخ کاشت های مطلوب کاهش نشان می دهد. با این وجود به نظر می رسد امکان کاهش فصل رشد گندم، جو و کلزا و حذف آبیاری های پائیزه وجود دارد. در یک نگرش کلی برآیند نتایج سال های انجام آزمایش نشان می دهد که انتخاب مطلوب برای تاریخ کاشت گندم، جو و کلزا با حذف آبیاری های پاییزه در مشهد، کشت انتظار است (اولین زمانی که به علت کاهش دما بذور سبز نشده و سبز آن ها پس از رفع سرمای زمستان صورت گیرد) اما برای محصولات گندم و جو این دامنه می تواند تا اول اسفندماه نیز ادامه یابد، گرچه توصیه همان تاریخ کاشت مطلوب است.