بررسی وضعیت رطوبتی و تولید گیاهان زراعی در اقلیمهای مختلف ایران

خشکسالی در دوره های زمانی مختلفی رخ می دهد، که طول دوره، شدت و گستردگی آن از سالی به سال دیگر متفاوت است. بنابراین مدیریت صحیح در کنترل و کاهش خسارات ناشی از خشکسالی بسیار مهم است. هدف این مقاله جمع آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات استاندارد شده درباره نقش سیستم های پیش آگاهی با استفاده از شاخص های خشکی فائو 56 و یونسکو در زراعت برخی گیاهان مهم زراعی ایران شامل؛ غلات (گندم، جو، ذرت و برنج)، حبوبات (لوبیا، نخود، عدس و یونجه) و گیاهان صنعتی (آفتابگردان، سویا، کلزا، چغندر قند، سیب زمینی و پنبه) در مناطق اقلیمی کشور است. در این مطالعه از دوره آماری حداقل 30 ساله (از 1961 تا 2010) استفاده گردید. میانگین بارش سالانه (میلی متر در سال) و تبخیر و تعرق مرجع (میلی متر در سال) در ایستگاه های با اقلیم خیلی خشک به ترتیب 56/76 و 03/3001 میلی متر در سال بود، این مقادیر برای ایستگاه های با اقلیم خشک 41/195 و 44/2249، ایستگاه های نیمه خشک 9/343 و 62/1351، ایستگاه های نیمه مرطوب 8/583 و 4/1153 و برای ایستگاه های مرطوب 16/1272 و 91/949 میلی متر در سال بود. بیشترین و کمترین بارندگی سالانه به ترتیب در ایستگاه های رشت (5/1337 میلی متر در سال) و زابل (7/57 میلی متر در سال) رخ می دهد. بیشترین و کمترین تبخیر و تعرق مرجع به ترتیب در ایستگاه های چابهار (15/3909 میلی متر در سال) و بندر انزلی (6/890 میلی متر در سال) رخ می دهد. بنابراین حدود 63/13 درصد از ایستگاه های مورد مطالعه شرایط مناسبی جهت تولید محصولات زراعی دارند و 37/86 درصد در وضعیت بحرانی و ناپایدار قرار دارند.