بررسی تشبیه در روح الارواح شهاب الدین احمد سمعانی با تاکید بر عنصر مشبه به

تشبیه پرکاربردترین صورخیال در روح الارواح و ابزاری است که نویسنده برای تبیین و توضیح اندیشه های خود از آن استفاده کرده است. بیشترین تشبی هات روح الارواح از نوع معقول به محسوس و نیز از نوع بلیغ است که به صورت اضافه تشبیهی به کاررفته است. با توجه به اینکه از میان عناصر تشبیه، مشبه به بیشترین نقش را در بیان جهان بینی نویسنده دارد، مقاله حاضر با تاکید بر این عنصر به بررسی و تحلیل تشبی هات روح الارواح پرداخته، مشخص کرده است که سمعانی بهترین شیوه در بیان مفاهیم عرفانی و توضیح حالات روحی عارف و احوال و مقامات او را کاربرد تشبیه معقول به محسوس و استفاده از عناصر طبیعت به عنوان مشبه به دانسته است. مواد مشبه به در روح الارواح بسیار متنوع و گسترده است؛ اما مهم ترین موضوعی که نویسنده در تصویرسازی هایش به آن توجه کرده طبیعت است. از مجموع 2640 تشبیه بررسی شده، تعداد 636 به طبیعت و عناصر وابسته به آن مربوط است. پس از آن اسباب و لوازم زندگی، پوشاک و مکان های مختلف به عنوان مشبه به، به کار گرفته شده اند. اصطلاحات رزمی، جانوران، انسان، اعضای بدن انسان، جواهر و معادن، نور، مشاغل و خوراکی ها نیز در رده های بعدی قرار می گیرند.