بازنمایی پیوندهای مفهومی سه نظریه رفتار اطلاعاتی بر بنیاد فرایند معنابخشی

معنابخشی فرایندی است که افراد به کمک آن به تجربیات زیسته خود معنی می بخشند. نخستین بار گروه پارک در دهه 1970 در مطالعات خود در زمینه تعامل انسان و کامپیوتر این مفهوم را معرفی کرد. سپس برندا دروین در حوزه علم اطلاعات و ارتباطات آن را به کار برد و مدتی بعد نیز ویک در مطالعات سازمانی خود از آن بهره گرفت. این مقاله به مقایسه سه نظریه مطرح در حوزه رفتار اطلاعاتی به تبیین روابط مفهومی موجود میان آن ها و مفهوم معنا پرداخته است. در این پژوهش ابتدا مبانی نظری و رویکردهای سه نظریه «معنابخشی»، «معنابخشی سازمانی و کاربرد اطلاعات» و «نظارت و کم اثرکردن» در حوزه رفتار اطلاعاتی بررسی و روابط مفهومی موجود تبیین شده است. بر این اساس، روش این پژوهش مطالعه کتابخانه ای و سندی با رویکرد تحلیلی و مفهومی است. نتایج این بررسی نشان می دهد نظریه معنابخشی دروین زیربنای نظریه معنابخشی سازمانی ویک است. معنابخشی دروین بیشتر بر فرد تکیه می کند و آن را امری درونی برای فرد تلقی می کند، درحالی که این موضوع در سال های اخیر و گسترش مطالعات، بیشتر بر فرایند معنابخشی، فارغ از فردی یا گروهی بودن آن تاکید شده است و ویک بیشتر به معنابخشی گروهی توجه کرده است. استعاره مثلثی دروین با نظریه میلر منطبق است؛ زیرا فرد در ظرف زمان و فضا دچار شکاف اطلاعاتی شده است. به نوعی میلر در این نظریه معنابخشی، دو گروه از کاربران را (ناظران و کم اثرکنندگان) تشریح می کند. نظریه های معنابخشی روند حرکتی را از فردگرایی به جمع گرایی داشته اند و در این میان پژوهشگران دیگری نیز موقعیت های مختلف کاربران را که بر معنابخشی تاثیرگذارند، بررسی کرده و در آن حوزه ها نیز نظریه پردازی نموده اند.