جامعه و فرهنگ و تاثیر آن بر فرم سفال پیش از تاریخ سیلک

پژوهش پیش رو در مورد بررسی رابطه میان عناصر فرهنگی و فرم سفال های سیلک، از آغاز تا دوره ششم است. سفال پیش از تاریخ ایران غالبا پیرامون دو مقوله فرم )یا شکل( و نقش مایه مورد بررسی قرار گرفته است. پژوهش های انجام گرفته در مورد فرم سفال نیز اغلب محدود به بررسی ترکیبات و نحوه ساخت بوده است. از جمله مسائل مهم در مورد فرم سفال در فرهنگ های پیش از تاریخ، گرایش به تکرار یا تولید پیوسته یک یا چند فرم در یک دوره باستان شناسی است. برای نمونه در سیلک سوم تمایل آشکاری نسبت به تولید انواع ساغر یا جام دیده می شود. این در حالی است که فرم ظروف در سیلک چهارم یکسر متفاوت می شود و در سیلک ششم نیز فرم نسبت به دوره های پیش از خود تغییرات اساسی پیدا می کند. در این مقاله هدف این است تا با استفاده از فرم، منتها از منظری متفاوت، شناختی از فرهنگ های پیش از تاریخ حاصل شود. پرسش اصلی این نوشتار این است که چه رابطه ای میان تکرار تولید فرم سفال با مسائل فرهنگی جامعه سیلک در پیش از تاریخ بوده است؟ برای رسیدن به پاسخ پرسش مورد نظر رابطه میان فرم سفال با سه مقوله مرتبط با فرهنگ همچون کشاورزی، دین و طبقات اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته است. برای بررسی دقی قتر مسئله، سفال سیلک با سفال تمدن های همزمان خود در نجد ایران و بین النهرین و فرهنگ های پیش از تاریخ دیگر مقایسه شده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که تکرار فرم یا فرم هایی در یک دوره یا تمدن )مانند سیلک( امری تصادفی نبوده است و همزمان با توسعه کشاورزی و ظهور محصولات جدید و نیز مذهب و روابط اجتماعی فرم سفال دچار دگرگونی و تحول می شده است. شیوه پژوهش بر روش توصیفی-تحلیلی استوار بوده و روش گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای است.