بررسی چهار نظریه درباره بیتی از عبدالقادر بیدل

اظهارنظر شفیعی کدکنی درباره مشخص نبودن مفهوم یک بیت بیدل، توجه ویژه پژوهشگران را به آن موجب شد تا جایی که سیدحسن حسینی فصلی از کتاب بیدل، سپهری و سبک هندی را به توضیح و شرح آن اختصاص داد و محمدرضا اکرمی در 25 صفحه از کتاب استعاره در غزل بیدل درباره این بیت سخن گفت. علی معلم دامغانی هم در 7 شماره از ماهنامه شعر، مباحثی درخصوص این بیت مطرح کرد. هرکدام از این صاحب نظران از زاویه ای ویژه به بیت نگریسته اند، اما به نظرمی رسد مشکل مفهومی آن هنوز برطرف نشده است. این پژوهش در پی آن است که با واکاوی دیدگاه های پژوهشگران دیگر و با استناد به سایر ابیات بیدل، مفهوم صحیح بیت را به دست دهد. روش تحقیق به صورت تحلیلی توصیفی و با استفاده از امکانات کتابخانه ای است. اهمیت و ضرورت تحقیق در آن است که این بیت، نماینده بیت های دیریاب و مبهم بیدل است و اظهار نظرهای پیرامون آن هم می تواند نشانگر داوری های پژوهشگران درباره این گونه ابیات او باشد. مهم ترین نتیجه پژوهش، افزون بر رفع ابهام بیت، اثبات این نکته است که بی معنی و غیرمنسجم به نظررسیدن یک یا چند بیت در دیوان شاعری، نشان از ناتوانی مخاطب در کشف تناسب های درونی اجزای شعر دارد.