برنامه ریزی کاربری زمین به منظور ارتقاء تاب آوری شهرها در برابر مخاطرات طبیعی

تشخیص و تشریح آسیبهای بلند مدت مخاطرات طبیعی بر شهرها و سکونتگاه ها میتواند از میزان و احتمال خسارت های وارده بر سال ها توسعه و پیشرفت تا حد قابل توجهی بکاهد. در حال حاضر شهرهای بسیاری در معرض بلایای طبیعی قرار گرفتهاند؛ از این رو در نظر گرفتن این موارد در برنامه ریزی شهری تاثیر چشمگیری بر افزایش تاب آوری شهرها خواهد داشت. عبارت تاب آوری که چند دهه است عمومیت یافته در علوم و رشته های گوناگون دارای بار معنایی متفاوتی است، از این جهت اهمیت تعریف و تبیین تابآوری و شاخص های آن به وضوح دیده میشود. پژوهش حاضر با بهرهگیری از مطالعات پیشین و ادبیات جهانی موجود ابتدا به بررسی و تبیین مفهوم تابآوری از دیدگاه صاحبنظران مختلف و ویژگی های یک شهر تاب آور و پس از آن به بررسی اهمیت برنامه ریزی کاربری زمین در تاب آور نمودن شهرها پرداختهاست و سپس با تحلیل کیفی نتایج و شاخص های بدستآمده از تحقیقات صاحب نظران پیشین پیرامون موضوع، معیارها و شاخص هایی در برنامه ریزی کاربری زمین به منظور افزایش تاب آوری شهرها و درنهایت ارائه راهکارهایی به منظور تحقق این امر پرداخته است. نتایج حاصله بیانگر این امر است که در صورت برنامه ریزی صحیح کاربری زمین مانند ضوابط تفکیک زمین، تعیین کاربری ها با توجه به مشخصات زمین ساختی ناحیه، جلوگیری از ساخت وساز در حریم گسل و... می توان از شدت آسیب های ساختمانی و تلفات در مواقع بروز بحران کاست. برنامه ریزی کاربری زمین با تغییر کاربری در موارد لازم، رعایت حرایم کاربری ها، تجمیع قطعات و مانند آنها نقشی اساسی در جلوگیری از بروز صدمات و خطرات ناشی از بحران های طبیعی ایفا می کند؛ و آنچه که در این بین در آسیب پذیر نمودن شهرها بسیار موثر می نماید حکومت های محلی ضعیف، مشارکت ناکافی توسط ذی نفعان محلی در برنامه ریزی و مدیریت شهری است.