سنگ شناسی، دگرسانی و خاستگاه کانه زایی آهن در رشتخوار

کانی زایی آهن رشتخوار در جنوب شرقی استان خراسان رضوی و 48 کیلومتری شرق شهر رشتخوار قرار دارد. از نظر زمین شناسی این محدوده در شمال شرقی بلوک لوت واقع شده و متعلق به نوار ولکانو پلوتونیک خواف-بردسکن است. سنگ های آذرین حدواسط به صورت استوک، دایک، گدازه و نهشته های آذرآواری سنگ میزبان کانی زایی آهن هستند. این سنگ ها شامل دیوریت پورفیری، مونزوسینیت پورفیری، آندزیت، بازالت و لیتیک توف و دارای بافت های گرانولار، پورفیری، میکرولیتیک پورفیری و هیالومیکرولیتیک هستند و از کانی های پلاژیوکلاز، فلدسپات های پتاسیم، آمفیبول و پیروکسن تشکیل شده اند. واحدهای رسوبی اغلب کنگلومرا، شیل و ماسه سنگ هستند. دگرسانی های پروپیلیتیک، سریستیک- پروپیلیتیک، سیلیسی و آرژیلیک پیشرفته مهمترین دگرسانی ها هستند که طی آنها برخی از کانی ها مثل پلاژیوکلاز ها، فلدسپات های پتاسیم و آمفیبول ها به سریسیت، کلریت و کانی های رسی دگرسان شده اند. مگنتیت و اسپیکولاریت مهمترین کانه های محدوده معدنی آهن رشتخوار هستند. عامل اصلی کانی سازی در این محدوده معدنی تغییرات فوگاسیته اکسیژن و گوگرد محیط است؛ به طوری که آب های سطحی اکسیژن دار پس از نفوذ به اعماق و ترکیب با آب های ماگمایی دما بالا، در شرایط فوگاسیته بالای اکسیژن و fS2 پایین به تشکیل کانی اسپیکولاریت و مگنتیت در مرحله اولیه کانی سازی منجر شده است. نمودار های ژئوشیمیایی مختلف نشان می دهد که محدوده معدنی مورد بررسی در محدوده ذخایر گرمابی قرار می گیرد.